فرزانه فلاحی - گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
بهزاد سلیمانی - استادیار گروه طراحی صنعتی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

لوگوتایپ، نشان­نوشته­ای گرافیکی است که توسط سرمایه­داران تجاری، موسسات، اشخاص حقیقی و...، برای متمایز کردن نام خود از دیگران، استفاده می­شود. از جمله وجوه تمایز لوگوتایپ­ها، گشتالت آن هاست، که به سازمان دهی و شکل­بندی آن ها اشاره می­کند. گشتالت، عنوان مکتبی است در روا ن شناسی، که چگونگی ادراک بصری انسان از محیط پیرامونش را مورد بررسی قرار می­دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی لوگوتایپ­ها از منظر روان شناسی گشتالت بر روی مخاطب است؛ تا به نکاتی کیفی در طراحی موثرتر لوگوتایپ­ها دست یابد. معیار سنجش اثربخشی لوگوها، مدل آیدا می­باشد. آیدا، الگویی است رایج در مدیریت بازاریابی که به ارزیابی جایگاه تبلیغات و سایر فعالیت­های اقناعی بر مخاطب می­پردازد. مطابق این الگو، تبلیغاتی اثربخش و موفق هستند که مشتری را از چهار مرحله جلب توجه، ایجاد علاقه، ایجاد تمایل به خرید و اقدام به خرید، عبور دهند. در این تحقیق، روش توصیفی- پیمایشی و مورد مطالعاتی لوگوتایپ شرکت تولید پارچه حریر بوده است. تحلیل یافته­ها، چنین نشان داد که، گشتالت لوگوتایپ حریر به واسطه برخورداری از اصول مشابهت، مجاورت، یک پارچگی، تداوم، مناسبات نقش و زمینه و قابلیت بالای پراگنانس، بر مشتری اثربخش است و این اثربخشی در دو مرحله جلب­توجه و ایجاد علاقه، مطلوب و در دو مرحله تمایل به خرید و اقدام به خرید، نسبتا مطلوب برآورد شد. بنابراین، یکی از شیوه­های کنترل کیفی لوگوها به منظور اثربخشی بیش تر بر مخاطب، متوسل شدن به اصول گشتالت در طراحی آن هاست.

گشتالت, لوگوتایپ حریر, اثربخشی تبلیغات, مدل آیدا