اثر محلول پاشی تغذیه نیتروژن و اتفون بر گل انگیزی و برخی از خصوصیات فتوسنتزی خیار ویکتور

سابقه و هدف: میوه ها و سبزی ها بخش مهمی از رژیم غذایی انسان را تشکیل می دهند که در این میان خیار دارای اهمیت ویژه ای است. خیارهای مزرعه ای معمولا گل نر بیشتری نسبت گل ماده تولید می کنند. اهمیت تولید گل ماده در تشکیل میوه و رابطه مستقیم آن با عملکرد محصول دلیل مطالعه عوامل تاثیرگذار بر تحریک و تولید گل ماده می باشد لذا هدف از این پژوهش بررسی نقش هورمون اتیلن و تغذیه نیتروژن و اثر متقابل آن ها بر آرایش گلدهی و جنسیت گل های تولیدی خیار بود. هم چنین تاثیرگذاری تیمار اتفون و تغذیه نیتروژن بر شاخص های فتوسنتزی مورد بررسی قرار گرفت تا سازوکارهای فیزیولوژیکی اثر این دو تیمار بر گلدهی روشن شود. مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح کاملا تصادفی و کشت گلدانی در گلخانه با سه تکرار و 6 تیمار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1396-1397 انجام پذیرفت. کرت اصلی شامل اتفون در دو سطح صفر و 5/0 میلی مولار و کرت فرعی شامل اوره در سه سطح صفر، 2 و 4 گرم در لیتر هر کدام با سه مرحله محلول پاشی بود. اولین محلول پاشی با اوره در مرحله دو برگی شروع گردیده و سه روز بعد از آن محلول پاشی با اتفون انجام شد. مرحله دوم پاشش اوره پنج روز بعد از پاشش اول آن انجام گردید و مجددا سه روز بعد از مرحله دوم اوره تیماره اتفون تکرار شد و این روند برای مرحله سوم هم اجرا شد. در این تحقیق اثر تیمارهای اتفون و کود نیتروژن بر خصوصیات فیزیولوژیک و گل انگیزی مطالعه و خصوصیاتی شامل تعداد گل های نر و ماده همراه با مورفولوژی گل مانند قطر تخمدان، طول جام گل و طول مادگی و پارامترهای تبادل گازی مانند سرعت تعرق، نرخ جذب دی اکسید کربن، هدایت روزنه ای ارزیابی شدند. یافته ها: بیشترین تعداد گل نر در تیمارهای شاهد (3/44) و اوره دو در هزار (44) بدون کاربرد اتفون دیده شد. هم چنین بیشترین تعداد گل ماده متعلق به تیمار حاوی اوره چهار در هزار بدون کاربرد اتفون (24) و اتفون نیم میلی مولار بدون اوره (6/17) بود. علاوه بر این بیشترین طول مادگی متعلق به محلول پاشی اوره چهار در هزار بدون کاربرد اتفون با میانگین 6/4 میلی متر بود که اختلاف معنی داری با اوره دو در هزار با کاربرد اتفون نیم میلی مولار (2/4 میلی متر) نداشت. بیشترین سرعت تعرق در تیمارهای اوره دو در هزار بدون اتفون (54/3 میلی مول بر مترمربع در ثانیه) و اتفون نیم میلی مولار بدون کاربرد اوره (66/3 میلی مول بر مترمربع در ثانیه) دیده شد که نسبت به شاهد برتر بودند. تیمار حاوی اتفون نیم میلی مولار بدون کاربرد اوره (9/241 میلی مول بر مترمربع در ثانیه) هم چنین بیشترین هدایت روزنه ای را نشان داد که با سایر تیمارهای اتفونی و اوره دو در هزار بدون اتفون اختلاف معنی داری نداشت. بیشترین میزان جذب دی اکسید کربن متعلق به تیمار اتفون با اوره چهار در هزار (6/8 میکرومول بر مترمربع در ثانیه) بود که نسبت به شاهد برتری نشان داد. نتیجه گیری کلی: در مجموع می توان نتیجه گرفت که اثر متقابل تیمارهای نیتروژن و اتفون در اکثر فاکتورهای اندازه گیری شده زایشی و رویشی موجب بهبود پارامترهای مورد مطالعه شد. از آنجایی که یکی از اهداف پژوهش افزایش تعداد گل ماده است بنابراین دو تیمار اوره چهار گرم در هزار بدون اتفون و اتفون نیم میلی مولار بدون کاربرد اوره می توانند تاثیر مثبتی بر تعداد گل ماده در گیاه خیار داشته باشند.

Keywords:

اتیلن , اوره , تبادل گازی , سرعت تعرق , گل ماده