عباس محمودی - فوق لیسانس رشته ی مهندسی مواد- شناسایی و انتخاب مواد فلزی، دانشکده مه
محمدرضا موقر قره باغ - دانشجوی دکتری رشته ی مهندسی مواد ، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعت
سیامک حسین نژاد - دانشیار، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی سهند تبریز

در تحقیق حاضر تاثیر نورد سرد و عملیات حرارتی بر ریزساختار و خواص کششی فولادهای ماراجینگ Fe-Ni-Mn-Mo-Ti مورد بررسی قرار گرفته است. از میکروسکوپ های نوری والکترونی روبشی ، الگوی پراش اشعه ی ایکس، آزمایش کشش و سختی سنجی برای مطالعه ی ریزساختار و خواص مکانیکی نمونه ها استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که انجام عملیات حرارتی آنیل محلولی در نمونه ی نورد سرد شده، سبب تشکیل رسوبات فاز ثانوی لاوه از نوع (Fe2(Mo,Ti در زمینه ی مارتنزیتی می گردد که تا دماهای بسیار بالا پایدار بوده و از بین نمی روند. ریزساختار آنیل محلولی حاوی کسر حجمی بالایی از آستنیت باقیمانده می باشد که در آن رسوبات فاز لاوه تشکیل نشده و به ازدیاد طول نسبی آلیاژ کمک می کند. آستنیت باقیمانده از نظر مکانیکی ناپایدار بوده و حین بارگذاری کششی به مارتنزیت استحاله می یابد. استحکام کششی این فولاد در شرایط پیر سخت شده در حدود Mpa 900 و درصد ازدیاد طول نسبی آن 25 درصد می باشد که بیشتر آن به صورت تغییر شکل یکنواخت قبل از گلویی می باشد. عدم افزایش قابل توجه تنش در ناحیه تغییر شکل پلاستیک قبل از گلویی همراه با نرخ کارسختی بالا که در منحنی تنش-کرنش این فولاد مشاهده گردید ناشی از استحاله ی دینامیکی تحت کرنش آستنیت به مارتنزیت می باشد.

فولاد ماراجینگ، آستنیت باقیمانده، پیرسختی، رسوبات فاز لاوه