مسعود رخش خورشید - بیرجند، دانشگاه بیرجند، دانشکده مهندسی، گروه مکانیک
سید حجت هاشمی - بیرجند، دانشگاه بیرجند، دانشکده مهندسی، گروه مکانیک
وحید سلیمانی - بیرجند، دانشگاه بیرجند، دانشکده مهندسی، گروه مکانیک

فولاد API X65(حداقل تنش تسلیم ( y  65ksi) به طور گسترده در خطوط انتقال گاز ایران به شکل لوله های قطورفولادی، مورد استفاده قرار می گیرد. این فولاد فولادی کربن-منگنزی است و نیوبیوم، وانادیوم، آلومنیوم و تیتانیوم عناصر اصلی آلیاژسازی این فولاد را تشکیل می دهند. استحکام بالا، چقرمگی بالا و قابلیت جوش پذیری مناسب، ویژگیهای اصلی این فولاد است. دستیابی به این ویژگی ها با ترکیب مناسب عناصر میکروآلیاژی و عملیات ترمومکانیکی میسر است. در این مقاله نقش عناصر موجود در ترکیب این فولاد به طور عمومی و نقش عناصر اصلی آلیاژسازی این فولاد (نیوبیوم، وانادیوم، آلومنیوم و تیتانیوم) به طور خاص، به همراه مقادیر حد بالای تعیین شده در استاندارد API مورد بررسی قرار می گیرد. قابلیت جوش پذیری این فولاد نیز به عنوان یکی از عوامل محدود کننده در افزایش درصد عناصر آلیاژی مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان الزامات این استاندارد برای فولاد لوله 65 API X ساخت شرکت لوله و تجهیزات سدید) با قطر خارجی ) mm 1219 و ضخامت دیواره 14/3mm بررسی و مقایسه می گردد.

فولاد API X65 ، ترکیب شیمیایی، عناصر میکروآلیاژی، قابلیت جوش پذیری