نعیمه ماشینچی - دکتری علوم اعصاب شناختی دانشگاه تبریز- پژوهشگر فرادکتری دانشگاه تبریز
غزاله قالیچی - دانشجوی کارشناسی روانشناسی دانشگاه تبریز
تورج هاشمی - استاد گروه روانشناسی دانشگاه تبریز

اختلالات اضطرابی شایع ترین اختلالات روانی در سطح کل جامعه بوده که یکی از طبقه بندی های آن، اختلالات هراس است. در این راستا، فوبیا ترس شدید یا بیمار گونه بوده که یکی از انواع آن، تریپانوفوبیا یا ترس از سوزن است. این اختلال ترس شدید از روش های درمان پزشکی است که شامل تزریق آمپول های زیر پوستی یا سوزن های پودر میک است. تریپانوفوبیا در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ، در رده تشخیصیBlood - Injection - Injury phobia گنجانده شده است. ترس از آمپول زدن خود را با عرق کردن، حالت تهوع، ضعف و غش کردن، سرگیجه یا تپش قلب نشان می دهد که شناسایی و تشخیص آن مستلزم استفاده از ابزارهای تشخیصی دقیق است. از طرفی، افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی دچار سوگیری شناختی هستند. لذا پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی آزمون استروپ برای سنجش سوگیری شناختی در اختلال تریپانوفوبیا صورت گرفت. این پژوهش از نوع توصیفی بود که شرکت کننده مورد هدف از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی به صورت هدفمند و مبتنی بر ملاکهای تشخیصی بالینی DSM انتخاب شد. ابزار اندازه گیری، آزمون استروپ بود که مبتنی بر نسخه اصلی آزمون استروپ طراحی شده توسط ریدلی استروپ (1935) طراحی شد، به نحوی که شامل 48 کارت (24 کلمه خنثی و 24 کلمه با بار هیجانی مبتنی بر تریپانوفوبیا (مانند: آمپول، پزشک، آمبولانس، الکل و ....) ساخته شد که هریک از این کلمات با رنگهای مختلفی نوشته شده بود و روایی صوری و محتوایی آن توسط متخصصان روانشناسی مورد تائید قرار گرفت. یافته ها شامل تعداد خطا، تعداد صحیح، زمان واکنش و نمره تداخل بود که تعداد خطاها و زمان واکنش خواندن رنگ کلمات موردنظر نشانگر سرگیری توجه آزمودنی بود. مبتنی بر یافته ها می توان استنباط نمود که آزمون موردنظر برای سنجش سوگیری شناختی در افراد مبتلا به تریپانوفوبیا کارایی داشته و می تواند دارای کاربست های تشخیصی در محیط بالینی باشد.

سوگیری توجه، اختلالات اضطرابی، اختلال تریپانوفوبیا، آزمون استروپ