ضروررت و اهمیت آموزش «طراحی همه شمول» در دانشکده های ممعماری و شهرسازی برای افراد با محدودیت جسمی - حرکتی

برخی از افراد با محدودیت جسمی – حرکتی قربانیان تصادفات و حوادث غیر مترقبه اند. لیکن اکثریت آنان، که قریب یک دهم از ساکنان زمین را تشکیل می دهند، به دلیل نقایص و کمبودهای جوامعی که درآن زندگی می کنند، به ناتوانی گرفتار می شوند وچنین است که اکثریت معلولین خود را مطرود و منزوی می یابند. به نظر میرسد که قوانین و به طور کلی سرتاسر سازمان زندگی روزمره ما در ساده ترین ابعاد خود وجود افراد با محدودیت جسمی – حرکتی را نادید می گیرد. خود این واقعیت که در اغلب موارد این افراد در موسسات خاص، محصور از بقیه اجتماع جدا نگه داشته می شوند و اجازه نمی یابند که بر روی پای خود بایستند، موجب تداوم غفلت جامعه از نیازهای واقعی آنان می شود. اما خواست آنان چیی نیست جز اینکه امکان مشارکت ایشان درعرصه های گوناگون پذیرفته شود. برآوردن این خواست مشروع، مستلزم آن است که اقداماتی در دو جهت انجام گیرد: اولاً: لازم است تمامی منابع مادی، علمی و انسانی نه تنها برای پیشگیری از حوادث منجر به معلولیت، بلکه برای قادر ساختن افراد با محدودیت جسمی – حرکتی به تقبل مسئولیت ها و برخورداری از حقوق برابر با سایر اعضای جامعه بسیج شوند. ثانیاً، معماران و مهندسین دردانشگاه ها چنان آموزش داده شوند که معلولیت را نه از سر بزرگواری و ترحم و بعضا از دیدگاه عاطفی، بلکه به عنوان اعضای متساوی الحقوق جامعه جامعه پذیرفته و در طراحی ها و برنامه ریزی های مسکونی و شهری به طریقی شرکت دهند که موضوع معلولین به عنوان بخشی از مسائل عادی ومتعارف در پروژه های علمی و کرابردی مورد نظر قرار گیرد. مقاله حاضر در راستای تحقق پیشنهاد فوق الذکر تهیه گردیده است. در این مقاله پس از بیان اهمیت مساله، ادبیات تخصصی و سابقه تجربی موضوع در جهان مورد بررسی قرار می گیرد و نهایتا، ضمن بررسی اجمالی مفاد دروس معماری دانشگاه های کشور، نحوه بکارگیری آیین نامه مصوبه شواری عالی شهرسازی و معماری ایران مورد مطالعه قرار گرفته و توصیه های لازم در دو قالب متفاوت و مکمل به ترتیب زیر ارائه خواهد شد: الف) نحوه تلفیق مفاد آیین نامه در چهارچوب دروس گوناگون رشته معماری نظیر دروس ترکیب، معماری، ساختمان، طراحی شهری وبرنامه ریزی شهری و سایر دروس اصلی و تخصصی دوره. ب) امکان تدوین و ارائه «واحد درسی مستقل» که دانشجویان ملزم به گذراندن آن قبل از فراغت از تحصیل باشند. این درس مستقل و در عین حال می تواند به صورت دوره های تخصصی کوتاه مدت برای جامعه فارغ التحصیلان و اعضای نظام مهندسی، کانون معماران و سایر گروه های حرفه ای جامعه تدریس گردد.

Keywords:

دانشکده معماری , معماری و شهرسازی , طراحی , طراحی همه شمول