مهری صفاری - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی- دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چالش موجود در ایجاد اکوسیستم های کشاورزی پایدار، یکی از ویژگیهای دست یابی به اکوسیستم های شبیه به اکوسیستم طبیعی است که دارای تنوع زیستی است، اما خروجی آن بصورت برداشت محصول میباشد. جریان انرژی را می توان طوری طراحی نمود تا وابستگی به منابع غیر قابل تجدید کمتر باشد و یا به صفر برسد. در ساختار اکوسیستم های طبیعی روابط مکمل بین موجودات زنده و محیط آنها که بوسیله مرزهای اختیاری محدود شده اند، برقرار می باشد و از ابعاد زمانی و مکانی، در تعادلی پویا و در عین حال پایدار و با تنوع، قرار دارند. اساسی ترین اجزای ساختمانی هر اکوسیستم عوامل زنده آن یعنی موجوداتی که با محیط خود کنش متقابل دارند، و نیز عوامل غیر زنده می باشند. در ساده ترین مفهوم ، تنوع یعنی تعداد گونه ای که در یک جامعه وجود دارند: هر گونه ای دارای نیازهای خاص است: در طول زمان، تنوع گون های، ساختار غالبیت، ساختار تغذیه ای یک جامعه، معمولاَ ، حتی در صورت مرگ گونه ها باید با ثبات باقی بماند.ثبات در تنوع هر جامعه زیستی، تا حد زیادی به نوع جامعه و ماهیت اختلالات و تخریب هائی که جامعه در معرض آنهاست بستگی دارد. در سالهای اخیر اصلاح نباتات یا اتکاء به پیشرفتهای دانش ژنتیک گیاهی سهمی غیر قابل انکار در افزایش محصولات کشاورزی داشته، اما بنیاد کشاورزی را به دلیل تمایل به یکنواخت کردن هرچه بیشتر منابع ژنتیکی و کاهش تنوع زیستی دگرگون کرده است. کشاورزی پایدار همواره در جهت نگهداری و باروزی اکوسیستم های طبیعی فعالیت می کند و به حفظ تنوع زیستی با تکیه بردانش سنتی و بومی و محدود ساختن فعالیت های مخرب محیط تمایل دارد. .. در این مقاله چگونگی دست یابی به تنوع هر چه بیشتر در اکوسیست های کشاورزی بر پایه کشاورزی پایدار با توجه به دانش سنتی و مدیریت آنها برای حفظ گونه های بومی مطلوب مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

کشاورزی پایدار، اکوسیستم، دانش سنتی، تنوع زیستی