قاسم درزی - استادیار پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی
مرتضی سلمان نژاد - دانشجوی دکتری علوم و قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

انسان­شناسی زبان­شناختی از رویکردهای نوین انسان­شناسی است که به استخراج مولفه­های فرهنگی موجود در زبان­های مختلف می­پردازد، چه نزد ایشان زبان به­مثابه ذخیره ای فرهنگی به­شمار می آید. مواجهه با متون دینی، به ­شکل خاص، قرآن کریم از دریچه این دانش، دستاوردهای بسیار مهمی در ترسیم ساحت­های انسان­شناختی قرآن کریم در برخواهد داشت. به ­شکل خاص در جستار پیش رو بر دو حوزه تمرکز شده است: نخست استعاره و نقش آن در ترسیم جهان­بینی حاکم بر دیدگاه کاربران زبان و دوم زبان قرآن و جنسیت . در این حوزه نیز به کاربردهای جنسیتی در زبان قرآن کریم توجه داده شده و از رهگذر دسته­بندی کاربردهای جنسیتی یاد شده، تا حد زیادی زمینه تبیین رویکرد انسان­شناختی قرآن فراهم خواهد شد. این بررسی اجمالی حکایت از آن دارد که بررسی ابعاد زبان­شناختی قرآن کریم از طریق روی­آوردهای انسان­شناختی، دریچه­های جدیدی به ­روی مطالعات قرآن و حدیث گشوده و قادر است بسیاری از معضلات اعتقادی و تفسیری را نیز مرتفع نماید.  

قرآن کریم, انسان­شناسی زبان­شناختی, استعاره, جهان­بینی قرآن, گفتمان­های قرآنی, زبان قرآن, جنسیت