میر مهرداد میر سنجری - استادیار و مدیر گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه

طبیعت خواستگاه انسان است و زمین به مثابه مادر او معرفی شده است، آب مایه حیات اوست، و نور عامل تمیز انسان است، گیاهان در عین حالی که تصفیه کننده هوا و تأمین کننده اکسیژن و غذای انسان به همراه بسیاری منافع دیگر هستند، در آرامش بخشی انسان تقش در خور توجه ایفا می کنند. محیط زیست طبیعی و محیط زیست مصنوعی( انسان ساخت)هردو اجزاء محیط زیست هستند و هر دو لازم برای زندگی بشری. "معماری سیز" (Green Architecture) یا " معماری پایدار" Sustainable Architecture) یکی از گرایش ها و رویکردهای نوین معماری است که در سال های اخیر مورد توجه عده زیادی از طراحان و معماران معاصر جهان قرار گرفته است. این معماری که برخاسته از مفاهیم توسعه پایدار می باشد، در پی سازگاری و هماهنگی با محیط زیست، یکی از نیازهای اساسی بشر در جهان صنعتی کنونی است که ناشی از نیاز انسان امروز در مقابل پیادمدهای سوء جهان صنعتی و مصرفی عصر حاضر است که نمونه هایی از آن در این مقاله آوره شده است. انواع منابع طبیعی موجود در جهان و سازه های ساخته شده توسط موجودات زنده هدیه ای ارزشمند برای مطالعات انسان به شمار می روند. سازه های طبیعی نمونه هایی از میلیون ها سال پیشرفت تکاملی، آزمون و خطا، تداوم روش های موفق و جایگزینی سیستم های ناکارآمد هستند که همه نشانه ای از نبوغ و خلاقیت برجسته معماری طبیعت به شمار می روند. تهویه طبیعی با امکان جریان هوا از سقف، تهویه مطبوع از طری" پالایش شبانه" و دمیدن هوا از زیر کف، کنترل نور و نظایر اینها، دستاوردها و اشکال نوآورانه ای هستند که ضمن اعمال و رعایت آنها در برخی ساختمانها، توانسته اند انرژی و منابع طبیعی همچون گرما و نور خورشید، باد، انرژی گرمایی زمین و آب باران را مورد استفاده قرار دهند. در این میان روش های مکانیکی گوناگونی نیز برای صرفه جویی در انرژی و سیستم های جدید تولید آن که حداقل نأثیرات ناسازگار با محیط را داشته باشند، به کار گرفته شده است. طبیعت اصول پایه ای در ایجاد فرم های خلاقه و متنوع خود دارد که می توان از آن میان به مواردی اشاره کرد: استفاده از مصالحی مانند چوب و غیره که از منابع پایدار به دست می آیند( به همان سرعتی که استفاده می کنیم جایگزین می شودند)یا منابع قابل جایگزین ، تخصیص پروژه های و استفاده از مصالح و فرآوره های محلی، راه دیگری است برای حفظ پایداری. با توجه به محدودیت های موجود در منابع طبیعی موجود در جهان، توجه به بهره گیری از طبیعت بر مبنای توسعه پایدار از اهمیت بسیاری بر خوردار شده و بر این اساس که طبیعت، سرچشمه ای برای آموختن است تاکنون در زمینه های مختلف، از آن برای الهام گرفتن و ایده یابی استفاده شده ودر این مقاله نیز کاربرد دیگری برای طبیعت مطرح شده است.

کاربرد محیط زیست، معماری شهری