عباس موحدی نیا - دانشجوی دکتری رشته تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

توسل یکی از اهم مباحثی است که در منابع اسلامی مطرح شده است و همواره مسلمین به آن اعتقاد داشته و از آن بهره می برند چرا که توسل در لغت و اصطالح دارای معنایی واحد است و به معنای رابط و وسیله ای است که دو شی ، مقوله و... را به هم متصل می نماید در این مقاله از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است تا بتوان دیدگاه های ابن تیمیه در مساله توسل را نقد و بررسی نماییم لذا از جمله مخالفین توسل ابن تیمیه است که توسل را نوعی شرک می داند درصورتی که ابن تیمیه و وهابیت معنای توسل را فاعلیت فردی غیر از خدا می دانند اما با بررسی شواهد تاریخی قبل و بعد از رحلت پیامبر اسلام و آیات قرآن و روایات وارده از اهل سنت وتشیع روشن می گردد که نظریه ابن تیمیه در این زمینه باطل و مغایر با آموزه های اسلامی است چرا که آیاتی همچون آیه اعتصام، استغفار، و روایات صحیح و معتبر وارده دلالت دارند بر اینکه توسل به معنی واسطه قرار دادن و شفیع قرار دادن امام یا پیامبر است و فاعل حقیقی خداوند متعال است در حالی که ابن تیمیه توسل را به معنی استقالل شفیع گرفته است و این منافات با توحید ربوبی دارد بنابر این علمای اسلامی به جهات مختلفی نظریه ابن تیمیه را نقد کرده و به تبیین و تحلیل دیدگاه آیات و روایات در این زمینه پرداخته اند.

توسل، ابن تیمیه، شفاعت، وهابیت.