نسیم کاهیرده - کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه پیام نور مرکز تهران

سانها در ساختارهای اجتماعی ای که خود نیافریده اند زاده میشوند و باز در درون سامان اجتماعی و نهادی که خود نساختهاند زندگی میکنند و تحت فشار محدودیتها، آداب، رسوم و قوانین عمل میکنند. همه اینها بهمنزله عناصر سازنده خود عمل میکنند، اما با این همه من همیشه در برابر موقعیتهای ازپیشتعیینشده به شیوه ای منحصربهفرد واکنش نشان میدهد؛ زیرا قواعد حاکم بر جامعه، صورتهای ذهنی و تخلفپذیرند و تنها هنگامی که انسان به آنها عمل کند تحقق خارجی خواهند یافت؛ این واقعیت درمورد کنش اجتماعی اخلاقی انسان ها نیز مصداق دارد؛ چراکه بازتولید اخلاقیات در جامعه تنها از طریق عمل افراد به آنها صورت میگیرد. در این میان یکی از پرسشهای اساسی این است که چه مولفه های ذهنی، باعث بروز کنش اجتماعی - اخلاقی افراد می شود؛ سوالی که دراین مقاله تلاش شد با بررسی و تحلیل دیدگاه علامه طباطبائی به آن پاسخ داده شود و آنچه که در پایان به عنوان مولفه های ذهنی موثر در بروز کنش اجتماعی اخلاقی، شناسایی و تبیین شد شامل این موارد است: 1- معرفت؛ 2- نیاز؛ 3- ادراک اعتباری؛ 4- اراده؛ 5- ایمان. طبق دیدگاه علامه، از بین این مولفه ها، ایمان عامل اصلی و تضمین کننده بروز کنش اجتماعی اخلاقی از سوی افراد است.

علامه طباطبائی, کنش اجتماعی, اخلاق, ذهنی