سیدجواد صانعی - گروه گیاه پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سیداسماعیل رضوی - گروه گیاه پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

در این مطالعه تاثیر آنتاگونیستی شش جدایه از دو گونه Trichoderma شامل Trichoderma harzianum و Trichoderma viride بر رشد گیاه ریحان و پاسخ های دفاعی گیاه علیه Rhizoctonia solani بررسی شده است. بذرهای گیاه ریحان پس از تیمار با دو گونه Trichoderma، در خاک آلوده به R. solani کشت گردید و پس از 40 روز ویژگی های رشد گیاه و شدت بیماری مرگ گیاهچه بررسی شد و میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز، فنل کل و مالون دی آلدئید در گیاهان تیمار شده به روش رنگ سنجی صورت گرفت. نتایج نشان داد که تیمار بذرها با دو گونه Trichoderma با افزایش معنی دار ارتفاع و وزن خشک قسمت های هوایی و وزن خشک ریشه همراه بود، اما اثر دو قارچ آنتاگونیست بر قطر ساقه اختلاف معنی داری نداشت. دو گونه Trichoderma شدت بیماری مرگ گیاهچه را کاهش می دادند، به طوری که میزان بیماری از 25/71 درصد در گیاهان شاهد آلوده به 75/8 الی 75/15 درصد در گیاهان تیمار شده با قارچ آنتاگونیست کاهش می یافت. حفاظت گیاه علیه بیماری مرگ گیاهچه در رابطه با گونه T. harzianum مورد بررسی دارای اختلاف معنی دار بود. دو گونه Trichoderma و R. solani هر یک به تنهایی در افزایش فعالیت پراکسیداز و فنل کل گیاه موثر بودند. بیشترین سطح آنزیم پراکسیداز و فنل کل در گیاهان تیمار شده با T. viridae مشاهده شد. تغییر در غلظت مالون دی آلدئید تنها در گیاهان آلوده بدون تیمار با عوامل آنتاگونیستی بوده است. به این ترتیب پوشش بذر توسط گونه های مختلف Trichoderma به طور قابل توجهی رشد و پاسخ های دفاعی ریحان را افزایش می دهد.

فنل کل, کنترل بیولوژیک, مالون دی آلدئید, Rhizoctonia solani, Trichoderma spp