تاثیر حافظ بر ذهن و زبان شفیعی کدکنی

سنت، اساس بنای استوار شعر است و هر شاعری متاثر از سنت ادبی و اشعار پیشینیان است. این تاثیرپذیری در شعر برخی شاعران کم و در شعر برخی، پر رنگ است. شفیعی از شاعرانی است که سنت و اشعار پیشینیان و جلوه های آن در شعر او پر رنگ تر از اغلب شاعران معاصر است. او به سبب دلبستگی به میراث کهن ادب فارسی، از شاعران پیشین متاثر شده است. در این میان، حافظ نقشی برجسته در ذهن و زبان شفیعی کدکنی دارد. شفیعی، شیفته حافظ است و این علاقه سبب شده تا حافظ در شعر او تاثیر بسزایی داشته باشد. این تاثیر، گاه در قالب تضمین ابیات، مصراع ها و نیم مصراع ها، وگاه در قالب تکرار واژگان شعری دیده می شود. در کنار این، تفکر غالب شعر حافظ که ریاستیزی و انتقاد از شخصیت های دینی و حکومتی ریاکار است، در شعر او دیده می شود و شفیعی برخی از واژگان مرتبط با این تفکر از جمله: رند، محتسب، شحنه، عسس و... را از حافظ گرفته و با انطباق آن با تفکر سیاسی اجتماعی خود و چون حافظ در قالب شخصیت هایی مثبت و منفی، بکار می گیرد. برخی از ابیات و مصراع های حافظ نیز منبع الهامی برای سرودن شعر و پرداخت مضمونی در شعر شفیعی می شود. علاوه بر این در بعد تصویرسازی نیز نشان تاثیرپذیری از حافظ، دیده می شود. مطالعه و تطبیق زبان شعری، موضوعات و تصاویر شعری دو شاعر، این تاثیرپذیری را آشکار می سازد و مقاله حاضر با ذکر نمونه ها و به شیوه تحلیلی توصیفی، این تاثیر را مورد بررسی قرار داده است.  بررسی شعر شفیعی کدکنی از این لحاظ، ما را به این نتیجه می رساند که حافظ یکی از شاعران بسیار اثرگذار سنتی بر ذهن و زبان شفیعی کدکنی است.

Keywords:

شعر فارسی , تاثیر و تاثر , حافظ , شفیعی کدکنی