هاجر اسدپور - کارشناس ارشد، طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، ایران.
مهدی منتظرالحجه - استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، ایران.
مجتبی شریف نژاد - مربی، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

فضاهای شهری به عنوان یکی از مهم ترین محصولات طراحی شهری، زمانی به اهداف خود دست خواهند یافت که از سوی کاربران خود پذیرش شده و مورد استقبال قرار گیرند. این امر در گروه ادراک شهروندان از فضا و برقراری تعامل بین ایشان و فضا بر اساس این ادراک است. محور تاریخی حافظ شیراز که در گذشته این شهر جزئی لاینفک از ساختار فضایی و کارکردی آن بوده است امروزه ساخت و سازهای جدید سبب گردیده تا علیرغم وجود عناصر شاخص و نشانههای مهمی همچون باغ جهاننما، بقعه علی بن حمزه(ع)، سیلو و مانند آن، جایگاه این محور تاریخی در نظام ادراک بصری شهروندان متزلزل نماید. هدف این پژوهش بازشناسی عوامل موثر بر ادراک بصری شهروندان و ارائه راهبردهای پیشنهادی جهت ارتقاء ادراک آنها از محور حافظ به مثابه کل است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن همبستگی است. گردآوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه و مطالعات اسنادی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است. با توجه به مبانی نظری و مدل تحلیلی اولیه پژوهش، شاخص های موثر بر ادراک بصری شهروندان شناسایی و پرسشنامه ای در طیف لیکرت تنظیم شده است. سپس تجزیه و تحلیل دادهها با آزمون تحلیل عاملی اکتشافی در نرمافزار spss نسخه 24 انجام گردید. نتایج پژوهش حاکی از آنست که از نظر شهروندان 12 عامل بیشترین تاثیر را بر ادراک بصری آنان از فضای شهری داشته که با توجه به مقدار ویژه، سه عامل اول به ترتیب عبارتند از: الف) پیاده رو و اجزای آن، ب) کاربری ها و فعالیت ها، ج) مولفه های فردی و شخصی.

محور تاریخی, ادراک بصری, خوانایی, شیراز