سیدمحمدامین باقری - کارشناس ارشد حقوق خانواده، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

امروزه دنیای مجازی در پرتو پیشرفتهای شتابان صنعتی و فناورانه چهرهای ویژه در زندگی انسان یافته و زیستی موازی با زندگی حقیقی او را پدید آورده است. یکی از آورده های دنیای مجازی، شبکه های اجتماعی مجازی است که تنوعی گسترده و فزاینده دار ند. هدف این پژوهش مطالعه یکی از مفهوم و کارکردهای این شبکه ها، چالش های احتمالی و نیز پیشبینی راهکارهایی منا سب و سازنده در برابر آنها ست. این شبکه ها گذشته از پیامدهای سازنده خود، بستر ارتکاب جرایم گوناگونی را فراهم میکنند. نمایش پاسخهای کنشی و واکنشی در برابر این جرایم به پالایش دنیای مجازی انجامیده و کاربران ناکرده بزه را از حقوق بنیادین خود در این قلمرو بهره مند میکند. افزون بر این، آسیبهای اجتماعی گوناگونی نیز در شبکه های اجتماعی مجازی روی میدهند که آسیب های سیاسی و امنیتی در آنها بسیار شاخص هستند. نظام عدالت کیفری باید در راستای پاسخ دهی کنشی به جرایم و آسیبهای اجتماعی در این قلمرو، از آموزه های جرمشناسی پیشگیری بهره گیرد. برای دستیابی به این هدف، گونه های پیشگیریهای کیفری و غیرکیفری در برابر جرایم ناشی از کنشگری کاربران در شبکه های پیشگفته پیاده میشوند. همچنین آماجهای در معرض خطر بزه دیدگی نیز شناسایی و با بهره گیری از یافته های روزآمد بزه دیده شناسی به توانمندسازی آنها پرداخته می شود. این پژوهش که با روش تو صیفی-تحلیلی و با بهره گیری از رویکردهای پژوهش های میان رشته ای نگا شته شده، در صدد پاسخ دهی به این پر سش ا ست که مهمترین چالشهای جرم شناختی و آ سیب شناختی اجتماعی در شبکه های اجتماعی مجازی چیست و چگونه میتوان به مدیریت آنها پرداخت.

شبکه های اجتماعی مجازی، چالش های جرم شناختی، آسیب های اجتماعی، بزه دیدگی، نظام عدالت کیفری