پریسا شیخ الاسلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
جلال صبا - استاد گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
فرید شکاری - دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
محمد رضا عظیمی - دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

گلبرگ زعفران که از لحاظ وزنی بخش قابل توجهی از گل زعفران را تشکیل می دهد سالانه در مقادیر زیاد به عنوان ضایعات دور ریخته می شود. در حالی­که این قسمت گل دارای ترکیباتی از جمله فنل، آنتوسیانین و فلاونوئید با خواص آنتی اکسیدانی هستند. به منظور ارزیابی متابولیت های ثانویه، محتوای فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی گلبرگ در 8 جمعیت زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو شرایط آبیاری مرسوم و یکبار آبیاری در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان بر روی بوته های سال سوم زعفران به اجرا درآمد. جهت اندازه گیری متابولیت های ثانویه، محتوای فنل کل گلبرگ و تعیین خواص آنتی اکسیدانی عصاره گلبرگ زعفران به ترتیب از روش های طیف نورسنجی فرابنفش- مرئی، فولین سیوکالتیو و  DPPHاستفاده گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب در دو شرایط آبیاری مرسوم و یکبار آبیاری نشان داد که متابولیت های ثانویه و خواص آنتی اکسیدانی در دو شرایط آبیاری تفاوت معنی داری نداشت. در حالی­که از نظر محتوای فنل کل در شرایط یکبار آبیاری افزایش معنی‎دار مشاهده شد. جمعیت تربت جام بیشترین مقدار فنل کل (56/86 میلی گرم گالیک اسید بر گرم عصاره متانولی) را در شرایط یکبار آبیاری داشت. در هر دو شرایط آبیاری، جمعیت های مورد ارزیابی مقادیر مناسبی از متابولیت های ثانویه، فنل و آنتی اکسیدان را داشتند، که می تواند برای استفاده در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد.

پیکروکروسین, رادیکال آزاد, سافرانال, فولین سیوکالتیو, کروسین و کم آبیاری