فهیمه خادم پور - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران
عباس خاشعی سیوکی - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران
محمدعلی بهدانی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران

زعفران به عنوان با ارزش­ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان جایگاه ویژه­ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. در حال حاضر، ایران بزرگترین تولید کننده و صادرکننده زعفران در جهان است، به طوری که بیش از 7/93 درصد تولید جهانی این محصول گران­بها به ایران اختصاص دارد. اما علیرغم قدمت کشت زعفران و ارزش افزوده این محصول در مقایسه با بسیاری از محصولات زراعی رایج در کشور سهم کمتری از فناوری­های نوین را به خود اختصاص داده و تولید آن عمدتا بر دانش بومی متکی بوده است. پژوهش حاضر با هدف توسعه و ارزیابی کارایی مدل­های KStar و LWL در محاسبه عملکرد محصول گیاه زعفران بر اساس پارامترهای اقلیمی انجام گرفته است. کالیبراسیون و صحت­سنجی مدل­ها با استفاده از آمار عملکرد این محصول و عوامل اقلیمی طی سال­های 2017-1998 صورت پذیرفت. به منظور ارزیابی مدل­ها از شاخص­های آماری ضریب تبیین (R2)، میانگین قدر مطلق خطا (MAE)، ریشه متوسط خطای مربعات (RMSE) و نش- ساتکلیف  (NSE) استفاده شد. از مدل­های پیشنهادی، مدل KStar در سناریوی e با 00/1 = R2، 00/0 =MAE ،  00/0 = RMSEو 00/1 = NSE می­باشند که از دقت مناسبی در تخمین عملکرد گیاه زعفران داشت. این دقت بالای مدل KStar، باعث شده که بتوان به راحتی عملکرد زعفران را در مناطق مختلف زعفران کاری کشور بر اساس داده­های موجود در ایستگاه­های مختلف تخمین زد.

شاخص های آماری, گیاه زعفران, KStar, LWL