مهران اصغری میدانی - کارشناس رشته گیاهپزشکی
جلیل اصغری میدانی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (بازنشسته)

افزایش سرانه مصرف روغنهای نباتی و پیامد آن واردات روغن و کنجاله دانه های روغنی هزینه ای بالغ بر 2/5 میلیارد دلار را بر کشور تحمیل مینماید. از این رو برنامه ریزی در جهت توسعه و افزایش تولید دانه های روغنی در طی دهه اخیر یکی از سیاستهای کلان کشور در بخش کشاورزی را متوجه خود ساخته است. در این راستا و در میان دانه های روغنی، گلرنگ گزینه ای مناسب برای کشت در اراضی دیم، در تناوب با غلات در شرایط آب و هوائی کشور تشخیص داده شده است. لذا این پروژه جهت بررسی اثرات خاکورزی حفاظتی و مرسوم بر عملکرد گلرنگ در تناوب با گندم، براساس طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار در چهار تکرار به مدت سه سال در مزارع دیم زارعین منطقه هشترود با تیمارهای زیر اجرا شد: -1 بیخاکورزی و کاشت مستقیم گلرنگ در بهار -2 کم خاکورزی در پاییز و کاشت گلرنگ در بهار -3 خاکورزی متداول (مرسوم) در پاییز و کاشت گلرنگ در بهار. در پاییز عملیات خاکورزی و در بهار کاشت گلرنگ انجام و عملکرد دانه و اجزای عملکرد آن تعیین شد. برای کشت گلرنگ در تیمارهای کمخاکورزی و خاکورزی مرسوم از بذرکار کشت گستر با فاصله خطوط 20 سانتیمتر و برای کاشت تیمار بی خاکورزی از بذرکار آسکه با فاصله خطوط 17.5 سانتیمتر استفاده گردید. در هر دو بذرکار با مسدود کردن یک در میان موزعها فواصل خطوط کاشت به ترتیب 40 و 35 سانتیمتر تامین و بذر گلرنگ رقم فرامان به میزان 25 کیلوگرم بر هکتار کاشته شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها با نرمافزار MSTAT-C و مقایسه میانگینها به روش آزمون دانکن انجام و نتایج زیر بدست آمد: اثر روشهای خاکورزی بر روی ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته و وزن هزار دانه گلرنگ غیرمعنیدار بود. ولی اثر روش های خاکورزی بر روی تعداد دانه در غوزه و عملکرد دانه گلرنگ در سطح %1 معنیدار و روش کم خاکورزی با تعداد 39.07 دانه در غوزه و با عملکرد دانه گلرنگ به میزان 414 کیلوگرم در هکتار از بیشترین مقادیر برخوردار گردیدند.

روشهای خاکورزی، تناوب گلرنگ گندم، کاشت مستقیم، عملکرد گلرنگ و شرایط دیم