حورا عندلیب - گروه هنر، دانشکده معماری، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
علی امامیان فر - دکترای معماری، استادیارپایه ۱، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

مسکن و محیط مسکونی ارزشمندترین بستری است که انسانها بیشترین زمان خود را در آن سپری می کنند. چنین مکانینقش به سزائی در شکل دهی شخصیت و ایجاد آرامش تمامی اقشار جامعه مانند کودکان، زنان، سالمندان و... ایفا می نمایند.توده مسکونی نه به تنهایی بلکه در کنار مفهومی به نام فضای باز پیرامونش، معنا می یابد، فضایی که در گذشته زمینه سازشکل گیری بسیاری از ارتباطات اجتماعی بوده و به نوعی قلب تپنده محیط مسکونی تلقی می گشته است؛ این در حالی استکه امروزه از شان این فضا تا حد زیادی کاسته شده، تنها به فضایی جامانده از بلوک های ساختمانی تنزل پیدا کرده است. ادامهچنین روندی نه تنها باعث بی تفاوتی ساکنین نسبت به محل زندگی خود می گردد بلکه در درازمدت خسارت های جبرانناپذیری بر پیکره اجتماع وارد می سازد. حس تعلق مکان از نظر بسیاری از اندیشمندان مفهومی است که به واسطه آن شخصبه محیط پیرامون خود معنا می بخشد. مفهومی که در فضای باز مسکونی می تواند به والاترین شکل تجلی یابد. در این راستاهدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص ها و عوامل موثر بر ایجاد حس تعلق مکان در فضای باز مجتمع های مسکونی است. اینشاخص ها ابتدا در قالب چهارچوب نظری مطرح گشته و سپس با راهبردی ترکیبی مشتمل بر روشهای کیفی، همبستگی،نمونه موردی و ابزار پرسشنامه و تحلیل توسط نرم افزار SPSS، بررسی های میدانی و مشاهده مورد آزمون واقع شدند. در پایان مجموعه راهکارهایی منتج از همین شاخصه ها به عنوان نتایج نهایی مطرح گردید. چنین نتایجی حاکی از آن است که شاخصه های مذکور از حوزه های گوناگونی همچون کالبدی، فعالیتی (رفتاری)، کیفیت های فضایی و... سرچشمه می گیرند.

مسکن، مجموعه مسکونی، فضای باز، حس تعلق مکان