لیلا هاشمی - گروه روانشناسی استثنایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
زهرا رسولی عمادی - گروه آموزش و پرورش پیش دبستانی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

زمینه و هدف: اختلال اوتیسم اختلال عصبی – رشدی است که دارای ویژگی های مشخصی چون نقص در ارتباطات اجتماعی ورفتارهای محدود و تکراری است. علائم اختلال اوتیسم در سال های اولیه رشد و قبل از سه سالگی شناسایی می شود.از علائم ومحدودیت های این کودکان مشکلات مرتبط با برقرار تعاملات اجتماعی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش تعهد وپذیرش بر بهبود تنظیم هیجان مادران کودکان مبتلا به اوتیسم انجام گرفته است. روش: این پژوهش، از لحاظ هدف کاربردی و ازنظر شیوه اجرا پژوهشی آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری شامل تمامی مادرانکودکان مبتلا به اوتیسم مرکز نرجس شهرشیراز در سال 1396 به تعداد 56 می باشد که پس از اجرا و نمره گذاری پرسشنامه دربین 50 نفر از آن ها که مایل به همکاری بودند، 40 نفر که نمرات بالایی در پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان کسب کردهبودند، انتخاب شدند سپس از بین این تعداد 30 نفر به صورت تصادفی برای نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروهآزمایش و کنترل قرار گرفتند (هر گروه 15 نفر). پس از جایگزینی تصادفی اعضا در گروه های آزمایش و کنترل، گروه آزمایش طی8 جلسه، هر هفته یک جلسه (هر جلسه 60 دقیقه) مورد مداخله پذیرش و تعهد قرار گرفتند و در این مدت گروه کنترل مداخله ایدریافت نکردند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2001) بود. دادهها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش تعهد و پذیرش برمولفه های تنظیم شناختی هیجان (تنظیم شناختی مثبت، تنظیم شناختی منفی) مادران کودکان مبتلا به اوتیسم تاثیر معناداریدارد (p<0/05). نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت آموزش تعهد و پذیرش تاثیر معناداری برافزایش نمرات تنظیم شناختی مثبت و کاهش تنظیم شناختی منفی داشته است؛ بنابراین آموزش تعهد و پذیرش در افزایش تنظیمشناختی مثبت و کاهش تنظیم شناختی منفی در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم در مرحله پس آزمون تاثیر داشته است.

کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه محقق اردبیلی