حسین رحمانی تیرکلایی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
حسن حسینی امینی - پژوهشگر مدیریت بحران وپدافند غیر عامل

از نگاه بینش اسلامی، مسلمان همواره دارای عزت بوده؛ چراکه ذیل ولایت خداوند قرار داشته وهمانطور که او حق تعالی، عزت را ردای خود میداند، برای مومنین نیز آن را امری لازم و بایسته دانسته است. از همین روی جهاد جزء فروع دین و محکمات عقائد در فرهنگ اسلامی است و مسلمانان در صدر اسلام، هرگز حاضر نشدند ذیل ولایت کرر و شر به خواری ساز و شکست تن دهند. بررسی تاریخ صدر اسلام نشان میدهد جهاد نزد مسلمین دارای فلسره و مقوماتی بوده که نگارنده در این تحقیق با روشی توصیری تحلیلی به واکاوی فلسره دفاع در صدر اسلام با تاکید بر تدابیر سلمان فارسی)اصل خندق( روی آورده است و در نهایت بدین نتیجه رسیده است که دفاع در منظومه فکری اسلام، در ذیل جهاد قرار داشته و مقومات و فلسره آن در دو ساحت بینشی و عملکرد بیرونی تحقق پیدا خواهد کرد، از این روی تا مسلمین در دو عرصه یاد شده به رشد و کمال نرسند، قادر به دفاع و حرظ صیانت خود در هر برهه تاریخی نخواهند بود

دفاع، صدر اسلام، سلمان فارسی، حرر خندق، جنگ