محمد تاجیک - دانشوی کارشناسی ارشد ایمنی بهداشت و محیط زیست کرج
یوسف عظیمی - استادیار دانشکده محیط زیست کرج
حمید گشتاسب - دانشیار دانشکده محیط زیست کرج

مدیریت نادرست در دفع زباله جامد شهری نشانه ای از فقدان برنامه ریزی و عدم توجه به مسائل مختلف زیست محیطی است. با رشد سریع مناطق شهری جایگاه های دفع ناکافی به نظر آمده و اثر مستقیمی بر روی هزینه ها در محل های دور افتاده و کوچک دارد. لذا با این رویکرد هدف از تحقیق حاضر، بررسی مکان یابی محل دفن مناسب پسماندهای شهری شهر بوشهر با استفاده از تکنیک های تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی است. به این منظور با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی و با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای و عملیات میدانی و نمونه برداری از منطقه مورد مطالعه و جمع آوری پرسشنامه های مورد نیاز، متغیرهای متعددی در راستای انتخاب بهترین مکان برای دفع بهداشتی زباله های شهری مورد ارزیابی قرار گرفت. از این رو، همه معیارها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مکان یابی شد و در نهایت با استفاده از محیط GIS و روش AHP نقشه مکان های مستعد دفع زباله های شهری تهیه شد. نتایج نشان داد که در حدود 15225 هکتار از اراضی شهرستان بوشهر، مستعد انتخاب مناطق مناطب دفن پسماند با اولویت اول می باشند. همچنین اولویت های دوم و سوم به ترتیب 2457 و 1776 هکتار مساحت دارند. با توجه به نتایج، این اراضی عمدتا در مناطق مرکزی شهرستان بوشهر قرار گرفته اند که به لحاظ مشکلات محیط زیستی کمتر، می توانند مطلوبیت قابل قبولی داشته باشند. با این حال با توجه به تغییرات پویای کاربری اراضی و برنامه های آمازشی سرزمین لازم است مراکز دفن پسماند شهرستان بوشهر از سوی مدیران محیط زیست به صورت نقطه ای و ایستگاهی در مناطق اولویت دار انتخاب شود. در نهایت می توان به این نتیجه رسید که مدل AHP-GIS بکار گرفته شده در این تحقیق، از کارایی قابل قبولی در شناسایی مناطق مستعد برای دفن پسماند شهرستان بوشهر برخوردار است.

مکان یابی، زباله و پسماند شهری، بوشهر، AHP, GIS