مصطفی شهریاری - دانشجو ی کارشناس ارشد مهندسی عمران گرایش سازه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جویبار
سیدمحسن سیدعصایی - دکتری و عضو هیات علمی ، گروه مهندسی عمران ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جویبار

نیاز روز افزون جامعه شهری به فضا در شهرهای بزرگ و کمبود فضا مناسب برای ساخت و ساز منجر به ایجاد نامنظمیتحمیلی به ساختمان شود و این نامنظمی های تحمیلی بر رفتار لرزه ای ساختمان تاثیر گذار است. چگونگی شکل ساختمانتاثیری به سزا در پایداری سازه ی آن در مقابل زلزله دارد ، ساختمان های نامنظم در پلان ، قسمت اعظمی از ساختمانهای موجود در مناطق شهری را تشکیل می دهند. انواع نامنظمی ها باعث ایجاد اثرات نامطلوب و اختلال در عملکرد سازهدر هنگام وقوع زلزله می شوند. با توجه به اینکه احداث ساختمان های نامنظم اجتناب ناپذیر است، نیاز به انطباق روش هایجدید ارزیابی و طراحی و بررسی رفتار سازه های مختلف تحت اثر این نا منظمی ها ضروری می باشد، در این پژوهشتاثیر استفاده از مهاربند برون محور در قاب خمشی فولادی در عملکرد ساختمان های دارای نامنظمی در پلان موردبررسی قرار می گیرد تا بتوان با بررسی رفتار سازه با این مهاربند عملکرد آن را بهبود بخشید. در این مقاله سه تیپ سازهفولادی 3 و 8 و 15 طبقه در دو حالت منظم و نامنظم در پلان در نرم افزار SAP2000 طراحی و مقایسه شده اند ونتایج زیر حاصل شده است : با انجام تحلیل استاتیکی غیر خطی نتیجه گیری می شود، در ساختمان 3 طبقه نامنظم ،میزان جابجایی نسبت به ساختمان منظم بیشتر می باشد اما با افزایش ارتفاع در ساختمان های 8 و 15 طبقه نامنظممیزان جابجایی نسبت به ساختمان منظم کمتر می شود. با انجام تحلیل استاتیکی غیر خطی مشاهده می گردد، انجامتحلیل دینامیکی غیر خطی نتیجه گیری می شود ،مقدار بیشینه نیروی برشی در ستون طبقه اول ساختمان 3 ، 8 و 15طبقه تحت اثر زلزله حوزه نزدیک در حالت نامنظم به ترتیب حدود 9 / 19 و 12 ، 5 درصد کاهش نسبت به حالت منظم وبرای طبقه آخر به ترتیب حدود 24 ، 22 و 11 درصد افزایش داشته است لذا می توان به این نتیجه رسید که نامنظمیباعث کاهش نیروی برشی ستون های طبقات ابتدایی و میانی در ساختمانهای مدل شده می گردد ، با انجام تحلیلدینامیکی غیر خطی مشاهده می گردد ،مقدار بیشینه برش پایه ساختمان 3 ، 8 و 15 طبقه در حالت نامنظم حدود 8 / 3،8 / 3 و 2 / 8 درصد کاهش نسبت به حالت منظم داشته است. از این رو نیز می توان به این نتیجه رسید که نامنظمی باعثکاهش برش پایه ساختمان های مدل شده تحت اثر زلزله نزدیک می گردد و مقدار جا به جایی ساختمان 3 ، 8 و 15 طبقهدر حالت نامنظم به ترتیب حدود 15 درصد افزایش ، 8 و 3 / 8 درصد کاهش نسبت به حالت منظم داشته است لذا می توانبه این نتیجه رسید که نامنظمی باعث افزایش جا به جایی ساختمان کوتاه مرتبه و کاهش جا به جایی ، ساختمان هایمیان و بلند مرتبه تحت اثر زلزله نزدیک می گردد.

نامنظمی در پلان ، مهاربند برون محور ، برش پایه ، عملکرد لرزه ای