بهنام بخشی - بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران
معصومه پوراسماعیل فوشازده - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محمدرضا ناروئی راد - بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران
محمد کشت گر خواجه داد - بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران

لوبیا چشم بلبلی به عنوان یکی از مهمترین منابع پروتئین برای بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود. اگرچه اطلاعات دقیقی از سطح زیر کشت لوبیا چشم بلبلی در استان سیستان و بلوچستان در دستنیست اما سطح زیر کشت حبوبات در استان، 11 هزار هکتار گزارش شده است . خشکسالی های پیاپی در سال های گذشته و به دنبال آن کاهش سطح زیر کشت، منجر به تغییر زراعت لوبیا چشم بلبلی به عنوان یک کشتحاشیه ای شده و به تدریج بهره برداری از این گیاه در حال کاهش می باشد که زنگ خطری برای فرسایش ژنتیکی این محصول در کشور می باشد. به همین منظور برخی از نمونه های ژنتیکی لوبیا چشم بلبلی ایران از نظرتنوع اگرومورفولوژیکی برای صفات کمی و کیفی در منطقه سیستان مورد ارزیابی قرار گرفتند. از روش های آماری از جمله همبستگی و تجزیه مسیر به منظور شناسایی ارتباط بین صفات مورد بررسی استفاده شد. بررسیهمبستگی ها نشان داد بین تعداد گره تثبیت در ریشه و عملکرد رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. علاوه بر این، طول غلاف همبستگی مثبتی را با وزن خشک یک بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صددانه نشان داد.همچنین با استفاده از تجزیه مسیر مشخص شد که طول غلاف بالاترین تاثیر را به صورت مستقیم بر افزایش عملکرد دانه دارد. با استفاده از همبستگی کانونیک مشخص شد که صفت روز تا گلدهی دارای همبستگی منفیبا عملکرد است و بوته های کوتاه تر دیررس تر بوده و اجزای عملکرد از جمله وزن صد دانه و طول غلاف در آنها بیشتر است.

لوبیا چشم بلبلی، Vigna unguiculata ، تنوع ژنتیکی، همبستگی، تجزیه مسیر