حامد قناعی - کارشناس ارشد روانشناسی از دانشگاه آزاد واحد تهران شمال
شهره شکرزاده - دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه دانشگاه علوم تحقیقات تهران

این مقاله به اثربخشی آموزش شطرنج بر توجه کودکان با اختلال نقص توجه – بیش فعالی پرداخت، با این سوال اصلی که به چه میزان آموزش شطرنج بر توجه در کودکان با اختلال نقص توجه – بیش فعالی موثر است روش تحقیق مبتنی بر شیوه آزمایشی و برمبنای طرح گروه آزمایش گروه کنترل با پیش آزمون - پس آزمون و بررسی اندازه ارتباط بین متغیرهای وابسته با متغیر مستقل (آموزش و تمرین شطرنج) بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دختر در حال تحصیل در مدرسه مبتکر اندیشمند درسال تحصیلی -97 96 بود (جامعه آماری از نوع در دسترس) که با استفاده از یک چک لیست تشخیصی و آزمون مقیاس هوش وکسلر کودکان به تعداد 32 نفر غربال شده و به شیوه تصادفی در دو گروه دستهبندی شدند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق آزمونهای نسخه نوین هوش آزمای تهران – استنفورد – بینه، نسخه چهارم مقیاس هوش وکسلر کودکان و پرسشنامه توجه و تمرکز d2 بود که در چهار بعد مختلف (توجه انشعابی، توجه تغییریافته، توجه انتخابی، توجه استمراریافته) وضعیت توجه را پیش و پس از اعمال مداخله مورد سنجش قرار دادند. در تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل کوواریانس به بررسی میزان اثرات متغیر مستقل پرداخته شد؛ نتایج نشان دهنده این مطلب بود که آموزش شطرنج در یک دوره سه ماه ه موجب ارتقای عملکرد اعضای گروه آزمایش در زمینه های مرتبط با خرده آزمونهای حافظه فعال غیرکلامی، استدلال سیال غیرکلامی و کلامی از نسخه نوین هوشآزمای تهران استنفورد – بینه و آزمونهای رمزگذاری، نمادیابی و کپی رمز در نسخه چهارم مقیاس هوشی وکسلر و آزمون توجه و تلاشمندی d2 شده است.

آموزش شطرنج، اختلال نقص توجه - بیش فعالی، توجه کودکان