سعید محمدی کیش - دانشجوی دوره دکتری زبان وادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان

از آنجا که در بسیاری از آیین ها، سنت های مذهبی مبهم و یا رمزنگارانه است، ممکن است در مجالس عامه عرفانی خوانده شوند، و عرفان اغلب به تصور اشتباه دور از خرد و منطق خوانده می شود. اما بنا بر بسیاری از روایات عرفانی این خط فکری، به پیروی از عقل افتخار می کند. عارفان معتقدند که اندیشه عرفانی و تجارب شخصی و شهودی آنها، وجود یک بعد خارجی از واقعیت را آشکار می کند، پدیده هایی که وجود آنها از طریق حواس ظاهری و علوم کسبی قابل شناسایی نیستند و در طول تجربیات کشفی و عرفانی آشکار می شوند. از نظر آن ها در میان ویژگی های انسان، بعد خرد عرفانی، جایگاه والاتری از دیگر ابعاد دارد و همچون چراغی پرفروغ، پایه و اساس انسانیت، و پیامبر درونی و سرچشمه منحصر به فرد کمالات انسانی است که بر لوح وجود انسان می درخشد. بنا بر نظریات عرفانی، پرورش این خرد، مبنای پرورش دیگر ویژگی های وجود آدمی است؛ و اگر بر هوای نفسانی چیره گردد، دیده حقیقت بین گشوده می شود. پژوهش حاضر تعارض های خرد عرفانی را در برابر خرد استدلالی بررسی می کند.

خرد عرفانی، خرد استدلالی، عرفان اسلامی، عرفان نظری، ادبیات فارسی.