حبیب کشاورز - _ استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سمنان
علی باقری - _ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه سمنان
مسعود سلمانی حقیقی - کارشناس ارشد مترجمی زبان عربی ، دانشگاه سمنان

مقوله تکرار، از ارکان اصلی موسیقی درونی و در زیباشناسی شعر، از مسایل اساسی است که از دیرباز در شعر عربی و فارسی مباحثی رابه خود اختصاص داده است. در بین انواع تکرار، تکرار حرف ساده ترین و شایع ترین انواع تکرار محسوب میشود. این صنعت بدیعی که به منظور تاکید آورده می شود، علاوه بر موسیقیایی و دلنشین کردن فضای شعر، دارای ارزش دلالی و معانی نیز هستند. در این بین، حرف و تکرار آن پیوند نزدیکی با مضامین شعری رومیات ابوفراس حمدانی شاعر برجسته عصر عباسی دارد. جستار حاضر بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی– تحلیلی دلالتهای تکرار حرف را به عنوان یکی از انواع موسیقی درونی در شعر شاعر بررسی کند.از این رو، در ابتدا و در مباحث نظری به رومیات و رابطه لفظ با معنا و مفهوم تکرار و تکرار حرف در سطح لغوی و اصطلاحی نگاهی گذرا داشته است. سپس پر بسامدترین حروف را در رومیات با تکیه بر ویژگی آنها تطبیق داده است. با واکاوی اسلوب تکرار حروف در این جستار مشخص گردید که این اشعار در زندان که با اغراضی مانند شکوایه، تحسر و دلتنگی شاعر سروده شده است، ارتباطی ناگسستنی با معنا و فضای کلی شعر داشته و باعث برانگیختن احساسات مخاطب است. همچنین شکل با مضمون این اشعار چنان با هم گره خورده است که حروف پر بسامد این مهم را به خوبی نشان داده اند.

ابوفراس حمدانی، رومیات، تکرار حرف، موسیقی درونی، زیباشناسی شعر.