مکاتب ادبی به سبک و سیاق ایرانی تاثیر جغرابوطیقا بر شکل گیری مکاتب ادبی

در عرصه ادبیات تطبیقی، به ویژه در ایران، دریافت قشر هنرمند و ادیب از مکاتب هنری و ادبی کمتر مورد توجه واقع شده است. این در حالی است که بسیاری از مکاتب، در کشورهای مختلف، عطف به شرایط اجتماعی حاکم بر دوران، به صور گوناگون مورد استقبال قرار گرفته اند. به دیگر سخن، برداشتی که هنرمند یا ادیب فرانسوی از مکتبی همچون رمانتیسم یا ناتورالیسم دارد، الزاما با برداشت هنرمند و ادیب ایرانی یکسان نیست. با این همه، بررسی نقاط مشترک یا تنافر موجود میان دریافت این مکاتب، در دو ساحت گوناگون، به غایت جذاب است؛ چه، تولیدات هنری، به ویژه انواع ادبی دو سرزمین را، از رمان و داستان کوتاه گرفته تا نمایشنامه و نقد ادبی و مقالات دانشگاهی از خود متاثر میسازد. در این مقاله، برآنیم تا، با تکیه بر نظریه دریافت هانس روبر یوس، شاکله های دو مکتب ادبی ناتورالیسم را، آنگونه که در فرانسه شکل گرفت و آنگونه که در ایران استقبال شد، بررسیم و با آوردن چند نمونه از آثار داستانی و نقد ادبی ایرانی نشان دهیم چگونه جغرابوطیقا میتواند بارزه های مکتب ادبی را از کشوری به کشور دیگر از خود متاثر سازد و به مکتبی مجلای بروز دهد که با آنچه در خاستگاهش شکل گرفته، در عین تشابه، متفاوت است.

Keywords:

ادبیات تطبیقی , جغرابوطیقا , مکاتب ادبی , دریافت , روبر یوس , ناتورالیسم