علی زیستی - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه صدا و سیما
روژین نادری - دکترای تخصصی زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی، کرمانشاه.

عربها از زمان جاهلیت دارای قصص و اخباری بودند که بیشتر پیرامون حوادث و رخدادهای جنگی و روایت اسطورههای نخستین بود و هنگامی که اسلام ظهور کرد بهترین قصه ها را برای آنها به ارمغان آورد و قرآن برای تثبیت موعظه و پند یا بسط مفاهیم اسلامی در قلب عربها، به قصه و داستان اهتمام می ورزید. در دوران عباسی و با رونق یافتن اوضاع اقتصادی و اجتماعی جامعه عربی، هنر داستان پردازی و قصهگویی نیز رواج بیشتری یافت؛ از یکسو فن مقامه نویسی ظهور کرد و از سوی دیگر، آثار متعددی به خصوص در حوزه داستانهای عبرت آموز اخلاقی، سرگرمی و سرگذشت شخصیتهای تاریخی و پهلوانی تالیف شد و البته داستانهای فراوانی از فارسی به عربی بازگردانیده شد. شعر و نثر در عصر نهضت، در شکل و محتوا دگرگون شد. نثر ادبی این دوره با وجود حفظ برخی نشانه های سنتی و ویژگیهای نثر دوره عثمانی، در اواخر قرن 19 میلادی رو به تجدد گذاشت. ادبیات و نوع داستان در جهان عرب، در این عصر با گونه های جدیدی روبه رو شد و دگرگون گردید. از جمله این گونه های نوپدید داستانی، داستان کوتاه بود. مصر در نگارش داستانهای کوتاه جدید، پیشگام و از جمله فعال ترین کشورهای عربی بود.در این جستار با رویکرد توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی سیر تحولات قصه در جهان عرب، به معرفی برخی از مشاهیر بزرگ عربزبان در این عرصه ادبی پرداخته میشود.

قصه، ادبیات عرب، عصر جاهلی و دوره معاصر.