مرتضی کریمی نیا - دکترای زبان وادبیات فارسی هیات علمی دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر همدان
سیده زهرا حسینی - دانشجوی کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان پردیس باهنر همدان.

غیاث الدین ابوالفتح ع4م3ر بن ابراهیم خ3یام نیشابوری فیلسوف، ریاضیدان، ستاره شناس و رباعی سرای ایرانی در دوره سلجوقی است. گرچه پایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و لقبش حجه الحق بود؛ ولی آوازه وی بیشتر به سبب نگارش رباعیاتی است که شهرت جهانی دارد.خیام در قالب رباعی تمام مسائل مهم و تاریک فلسفی را که در ادوار مختلف انسان را سرگردان کرده و افکاری را که جبرا به او تحمیل شده و اسراری را که برایش لاینحل مانده مطرح می کند.در واقع باید گفت خیام در رباعیات خود مسائل کلان فکری بشری مانند: اضطرابها، امید و ناامیدیها، مساله جبر و اختیار، معماهای حل نشدنی و بخصوص مرگ و راز خلقت را با عبارتی لطیف و به زبانی خالی از هر گونه پیچیدگی، بازگو کرده است. در این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی سعی بر آن شده است مولفه های اخلاقی، فردی و جمعی و مولفه های تربیتی در مجموعه رباعیات عمر خیام نیشابوری یافت شود. دستاورد های این مقاله نشان دهنده این است که می توان مولفه های غنیمت شمردن دم، ناپایداری جهان، انتقاد از زاهدان متظاهر، هدف و راز آفرینش و دعوت به تفکر در نظام آفرینش را در این مجموعه رباعیات دید.

خیام، اخلاق، خوش باشی، غنیمت شمردن دم.