عبدالاحد غیبی - دانشیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
فرشته اصغری وکیل آباد - کارشناس ارشد مترجمی زبان عربی دانشگاه محقق اردبیلی
یونس قربی - کارشناس ارشد مترجمی زبان عربی دانشگاه محقق اردبیلی

ضرب المثل یکی از جلوه های ادبیات شفاهی و آیینه تمام نمای فرهنگ، عقاید و آداب و رسوم ملتها و میراث معنوی آنها به شمار میرود. این عقاید و سنن در پی تعامل و ارتباط جوامع، تاثیرات زیادی بر هم گذاشته اند. بسامد بالای مضامین مشترک در ضرب المثلهای عربی و ترکی آذری نیز بیانگر تاثیر و تاثر میان این دو زبان است. جستار حاضر میکوشد تا با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، آن دسته از ضرب المثلهای ترکی آذری و عربی را که معادله ای نزدیک به هم و تطابق مفهومی یا کاربردی دارند و نیز اشتراکات واژگانی میان ضرب المثلهای این دو زبان را، با رویکرد تطبیقی مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش نشان میدهد که مضامین مشترک اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی و ... درخور توجهی در ضرب المثلهای زبانهای عربی و ترکی آذری وجود دارد که نشانگر ریشه های دینی، فرهنگی و اجتماعی مشترک، اثر متقابل میان دو زبان، و تعامل و امتزاج فرهنگی ایرانیان ترک زبان و عربها است.گاهی این قرابت مفهومی میان مثلها تا جایی است که تشخیص خاستگاه و اصالت آنها را با چالشی سخت همراه میسازد.

ضرب المثل، زبان ترکی آذری، زبان عربی، مفاهیم مشترک، واژگان مشترک.