علی اکبر سعیدی کیا - مدیر مجله روش

به باور برخی از اقتصاددانان کشور و دست اندر کاران اجرایی، دریا یکی ازمنابع و امکانات کشور است که برای چند نسل توجه کافی به آن مبذول نشده و این عدم توجه با شرایط خاصی که کشور از نظر جغرافیایی در جنبه های مختلف استراتژیک درمنطقه خلیج فارس و دریای عمان داشته، باعث از دست رفتن ارزش افزوده قابل توجهی در اقتصاد کلان کشور شده است. ارزش افزوده ای که درپناه توجه به این امکان میتوانست عاید کشور شود چندین برابر سایر زیر بخش های اقتصادی بوده و تاکنون هیچ بررسی جامعی از این موضوع به عمل نیامده است. حرکت های خود جوش مردمی که در حاشیه خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر زندگی می کرده اند، بخش بسیار کوچکی از ارزش افزوده را ایجاد نموده است. این عدم توجه نه به معنای تمرکز بخش از نظام های برنامه ریزی برای توسعه اجزای مرتبط با دریاست ، بلکه فقدان یک نگرش جامع و راهبردی به دریا که برای برخی از کشورها داشتن چند کیلومتر ساحل آن آرزویی دیرینه است، می باشد. در بسیاری از کشورها این اهمیت به گونه ای است که تا حد تشکیل یک وزارتخانه برای توسعه و ارتباط آن با زیر بخش های اقتصادی و ایجاد یک ناظم منسجم پیشرفته است. طرح این مقدمه به این معنا نیست که در کشور، بنادر وجود ندارند وبدان ها توجه نشده یا ناوگان حمل و نقل دریایی و سیستم های آموزشی وجود ندارند. با توجه به تحول بسیار سریعی که در اقتصاد بین الملل در چند دهه اخیر به وقوع پیوسته است، فاصله ای بین وضعیت فعلی و مطلوب وجود دارد که برای پر کردن و رفع این فاصله کاری بسیار سخت و پویا نیاز است. در این بررسی توجه به نگرش الگوسازی که مبتنی بر افزایش بهره وری است مورد نظر می باشد. فرایند الگوسازی در این بخش اساس است که سرمایه گذاری های ملی انجام شده و امکانات موجود در این بخش با سایر کشورهایی که توجه بیشتر به این مسئله داشته اند مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین دستیابی به توسعه در امور مرتبط با دریا مراحل زیر را در بر دارد: 1- ایجاد روش های بهینه استفاده از سرمایه های فعلی (امکانات فعلی) برای دستیابی به بهره وری مناسب. 2- ایجاد مکانیزم های (راهکارهای) مناسب برای استفاده از مزیت های بالقوه موجود 3- ایجاد امکانات و استفاده از مزیت های ایجاد شده به منظور افزایش سهم ارزش افزوده در تولید ناخالص ملی. به منظور دستیابی توسعه، چنین فرآیندی نیاز به انسجام و تحول در نظام های جاری دارد. بنابراین تعریف محیط بررسی مسئله از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در متن مقاله به آن پرداخته شده است.