همانندی خانه و زن

در جهان کهن، دست ساخته ای بشری همانند اجزای طبیعت، در فهم انسان جنسیت پذیرفته و همانطور که در اغلب زبانهای دنیا مشهود است، خانه مفهومی زنگونه یافت و تانیث پذیرفت. اما چرا چنین نگرشی بر خانه پدیدار گشت و چه وجوهی، احکام جنسیتی بر خانه نهاد این تحقیق با مرور وجوه فرهنگی مسکن، در پی مطابقت خویش کاری خانه با ویژگی های انسانی بوده است و با این فرض که در ناخودآگاه جمعی انسان، بین زن و خانه شباهتهای مفهومی دیده میشود، به سویه های زنانه مسکن میپردازد. مبانی تحقیق با رویآورد پساساختارگرایی بر پژوهش های ژرمن تیلیون و میرچا الیاده نظر دارد و در پدیدارشناسی بر مکتوبات شولتز تکیه زده است. روش تحقیق به شیوه ی تفسیری بوده و اطلاعات آن بیشتر مبتنی بر اسناد کتابخانه ای است. نوشتار در پی پاسخ به سوالات تحقیق ابتدا جایگاه زن در زندگی را مورد توجه قرار داده و با تدقیق در ویژگی های سکونت گزینی انسان، به تطبیق خصایص سکونت و زنانگی پرداخته است. یافته های تحقیق در مطابقت ویژگیهای خانه و زن در ساحت فهم انسان، بر وجه مانایی و باشندگی در مقابل پویایی تاکید دارد. در نظرگاه انسان گذشته، زندگی و نسل همانند دانسته میشده و زن و زمین برای دوام زندگی الزامی بوده است و اساسا مسکن به مثابه قرار و مانایی در نقطه ای خاص، همچون زمین تداوم نسل را تضمین می نمود. خصوصیات جنسیتی در بستر فرهنگی نه تنها احکامی را بر معماری بومی اعمال نموده است، بلکه در فهم انسان سنتی، خانه دارای خصوصیات جنس مونث است. زن و خانه هر دو وجه ایستای زندگی بوده و مشترکا نقطه عطفی برای سامان دادن به پویایی زندگی روزانه اند. همچنین نقش عاملیت هر دو در انتقال فرهنگ، برسازی هویت انسان و بازتولید ارزشهای اجتماعی متشابه بوده و هر دو به مثابه نقطه عطف زیست، دارای محوریت مفهومی برای زندگی هستند. زن و خانه مشابها در موضع مفاهیمی چون استتار، حریم و مالکیت قرار دارند و در خصایصی چون تقدیس و پناه دادن پهلو میزنند.

Keywords:

سکنی گزینی , معماری بومی , ویژگیهای فرهنگی خانه , زنانگی