امیرحسین بدرالدینی - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک سنگ، دانشگاه صنعتی امیرکبیر،
محمدرضا فرجی تیله نوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک سنگ، دانشگاه صنعتی امیرکبیر،

جمعیت کلانشهرهای ایران طی دهه های اخیر با شتاب بیشتری زیاد شده و لذا موضوع حمل ونقل شهری به صورت مسئله ای مهم درآمده است. احداث خطوط مترو به خصوص به صورت تونلی، یکی از روشهای اساسی حل مشکل ترافیک سنگین چنین کلانشهرهایی است. حفر تونل مترو در زمین های سست مناطق شهری با مشکلات و مخاطرات زمین شناسی و ژئوتکنیکی متعددی همراه است. یکی از مهمترین مسائل ژئوتکنیکی در زمین های نرم، چسبندگی خاک مسیر و ایجاد انسداد و گل گرفتگی در قسمتهای مختلف ماشین حفار است که باعث بروز مشکلاتی در کله حفار، جامه ای ورود مصالح و قسمتهای دیگر انتقال مصالح می شوند. در این مقاله با بررسی ویژگی های زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی قطعه شرقی-غربی خط 7 مترو تهران در طول مسیر تونل با توجه به رابطه ای بین شاخص استحکام یا قوام و شاخص خمیری بر اساس نمودار معرفی شده توسط توس و برگر به پیشبینی پتانسیل انسداد و گل گرفتگی این پروژه پرداخته شده است. مسیر پیشنهادی قطعه شرقی-غربی خط 7 قطار شهری تهران با طولی حدود 12 کیلومتر، از 13 ایستگاه تشکیل شده است که از شهرک امیرالمومنین حدفاصل ایستگاه A7 در شرق تهران شروع شده و تا ایستگاه N7 واقع در تقاطع خیابان قزوین و بزرگراه نواب ادامه می یابد. بر اساس بررسی نتایج حاصل از 61 گمانه ماشینی و 16 چاهک دستی در محدوده مسیر پروژه میتوان بیان کرد که تونل در محدوده های قسمتهای انتهایی مسیر، با پتانسیل انسداد متوسط و روبه بالا مواجه خواهد بود.

تونل، ماشین حفار تونل، محیط خاکی، پتانسیل انسداد و گل گرفتگی، خط 7 مترو تهران