ماهیت شناسی الگوریتم اجتهاد
عنوان مقاله: ماهیت شناسی الگوریتم اجتهاد
شناسه ملی مقاله: JR_JOSFI-6-19_009
منتشر شده در شماره 19 دوره 6 فصل در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_JOSFI-6-19_009
منتشر شده در شماره 19 دوره 6 فصل در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
عبدالحمید واسطی - دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه خراسان و استادیار گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ hvaseti@yahoo.com
خلاصه مقاله:
عبدالحمید واسطی - دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه خراسان و استادیار گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ hvaseti@yahoo.com
تلاش این مقاله یافتن پاسخ این مسئله است که: آیا میتوان روشهایی را که فقیهان در استنباطات خود بهکار میبرند، با جزئیاتی که در ذهن فقیه می گذرد، کشف کرد و شبیه سازی نمود اگر می توان، چگونه اگر استنباط (اجتهاد در اصطلاح فقهی)، تلاش معرفتی روشمند برای کشف موجه حکم در مورد فعل مکلف باشد و اگر عملیات استنباط و اجتهاد (فرآیند استنباط)، فعل و انفعالاتی باشد که فقیه برای کشف نظر شارع، به صورت مرحله به مرحله انجام می دهد تا از نقطه شروع (مواجه با مسئله)، به نقطه پایان (صدور فتوا) برسد؛ و اگر روش شناسی و ارائه الگوریتم که تعیین و توصیف دقیق مرحله به مرحله و قدم به قدم عملیات حل یک مسئله است، به طوریکه نقطه آغاز و پایان، تعداد مراحل، ترتب منطقی مراحل، دستورالعمل های اجرایی در هر مرحله بدون حفره میان دستورالعمل ها، توصیف شده باشد، آنگاه به نظر می رسد که می توان عملیات اجتهاد و استنباط را به صورت الگوریتمی توصیف کرد. چگونگی این کار، با دو روش استقرای میدانی عملکرد فقیهان و تحلیل آنها با رویکرد کشف روش است و دوم قیاسی بر اساس الزامات علی معلولی موجود در دانش فقه و اصولفقه، انجام پذیرست. هر فقیهی روش استنباطی دارد که با تحلیل عملکرد او در استنباطاتش می توان به جزئیات روشی او به مقداری که استفاده کرده است، دست یافت و براساس آن، روشهای مختلف فقیهان را نیز به مطالعه تطبیقی گذاشت. همچنین می توان بر اساس روش قیاسی در کشف روند استنباط، روش هریک از آنها را اعتبارسنجی کرد.
کلمات کلیدی: روش شناسی, روش فقاهت, الگوریتم اجتهاد, اعتبارسنجی استنباط فقهی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1043349/