حسین مهتدی - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس
نوش آفرین مرسلی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی

از جمله مهم ترین راه هایی که امروزه در علم معناشناسی مورد توجه ادب پژوهان واقع شده، شناخت معنای واژگان از منظر هم نشینی است؛ زیرا با بررسی واژگان در سیاق آیات می توان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. واژه عذاب دلالت بر عقوبتی می کند که نتیجه طبیعی عمل فرد است ولی اشاره ای به شدت عقوبت ندارد؛ اما هم نشینی آن با اوصافی مانند: الیم، شدید، مهین، نکر و غیره حالت و شدت آن را بیان می کند. هدف از پژوهش حاضر بررسی واژه عذاب با روش توصیفی- تحلیلی از طریق ارتباط هم نشینی است، تا تاثیر این اوصاف بر واژه عذاب و حد و مرز این واژه همراه اوصاف گوناگون مشخص شود و در پی آن هستیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا عذاب های مختلف مانند عذاب الیم، نکر، صعد و غیره با همدیگر تفاوت دارند بررسی واژه عذاب در کنار این اوصاف نشان می دهد که قرآن کریم برای بیان عذاب افراد اوصاف متعددی را بکار می برد به عنوان مثال عذاب الیم نشان دهنده دردی است که به آخرین حد خود رسیده و بیشتر آیات آن مربوط به کافران است، عذاب شدید نشان دهنده عذابی سخت و محکم مانند زلزله ای که سخت است، عذاب مهین، عذابی خوار کننده و مخصوص گناهی است که رنگ استهزاء دارد و عذاب نکر عذابی ناشناخته است؛ اما در بین این اوصاف، الیم پر بسامد ترین وصف عذاب در قرآن کریم و غالبا به عنوان صفت عذاب آخرت آمده و اشاره به این دارد که این عذاب دردناک تر و کیفر کافران دائمى است.

معنا شناسی, روابط هم نشینی, عذاب, قرآن کریم