بررسی تطبیقی خویشتن داری در آثار مولانا و فلسفه ی سقراط و افلاطون

صبر به معنای خویشتن داری و در اصطلاح عرفان، مقامی نفسانی است که سالک با مجاهده و ریاضت، بدان نائل می گردد. قوام صبر وابسته به دوچیز است: اول این که سالک در باطن از ناملایماتی که بر وی وارد می شود، کراهت داشته باشد و دیگر این که سالک از هر گونه شکایت، خودداری کند. در این پژوهش به بررسی تطبیقی خویشتن داری در فلسفه ی یونان و تصوف اسلامی پرداخته شده است. با بررسی تعالیم اخلاقی مثنوی معنوی که برگرفته از لطایف قرآن کریم و نهج البلاغه ا ست، به این ارتباط میان شریعت و طریقت می توان رسید. صبر در نگاه مولانا یکی از خصال برگزیده ی عارف است که نوریرا فرا روی سالک متجلی می نماید و فقدان آن موجب انحراف از مسیر حق می گردد. این عمل، یعنی خویشتن داری و تحمل شدائدی، از یک طرف مبرا از شکایت است و از طرفی رضا به رضای پروردگار را پدیدمی آورد. مولانا صبر را تنها یک فضیلت نمی داند، بلکه یک ضرورت برای رسیدن به لقاء الله می داند. صبر مصونیت در مصیبت ها و معصیت ها را به ارمغان می آورد. صبر در لغت به معنای گیاه تلخ و ناگوار ا ست و از آن معنای تحمل و شکیبایی اراده می شود. روش به کار رفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع اسنادی- کتابخانه ای است. ابتدا برای هرکدام از آثار مولانا، سقراط و افلاطون یادداشت برداری و فیش برداری صورت گرفت و خویشتن داری و صبر و مولفه های به کار رفته در این آثار به مخاطب نشان داده شد. در باین نحله ی فکری مولانا، سقراط و افلاطون در می یابیم که اصول اصلی و بنیانی در خویشتن داری از یک منبع، جاری و ساری است و خویشتن داری یکی از مهمترین خصلت های انسانی برای رسیدن به کمال است.

Keywords:

خویشتن داری , تصوف , شریعت , فلسفه ی یونان