الگوی پارادایمیک توسعه پایدار گردشگری (مبتنی بر استقراء داده بنیاد از بیانات مقام معظم رهبری)

تحقیق حاضر فرمایشات مقام معظم رهبری در زمینه توسعه پایدار گردشگری را مورد بررسی قرار داده و با استفاده از نظریه داده بنیاد و به صورت اکتشافی، به دنبال ارائه تصویری کلان از این بیانات در قالب الگو واره ای از عوامل علی، عوامل زمینه ساز، عوامل مداخله­گر، راهبردها و پیامدهای توسعه پایدار گردشگری است. جامعه آماری تحقیق، شامل بیانات رهبری معظم انقلاب اسلامی مرتبط با موضوع تحقیق طی سال های 1370 تا 1397 است که از بین آن ها با روش نمونه گیری نظری 80 گزاره از 50 مورد از این بیانات انتخاب و با کدگذاری آن ها 189 مفهوم اولیه (کد باز) شناسایی شد. سپس با لحاظ کردن اشتراکات محتوایی کدهای باز، 41 مقوله فرعی و 16 مقوله اصلی تولید شد. در ادامه، یافته های تحقیق در یک چارچوب پارادایمی با استفاده از مقوله های اصلی، شامل: مقوله­های علی (آثار گردشگری و موقعیت ژئوپولیتیک ایران)، پدیده محوری (توسعه پایدار گردشگری)، مقوله­های زمینه ای (مشارکت و همکاری ذی نفعان گردشگری، آموزش و فرهنگ سازی در گردشگری)، مقوله­های مداخله گر (حس مکان گردشگری و حکم روایی خوب در گردشگری)، راهبردها (برنامه ریزی گردشگری، سیاست گذاری گردشگری، بازاریابی گردشگری، مدیریت منابع گردشگری و نظارت و ارزیابی گردشگری) و پیامدها (پایداری منابع گردشگری، حفاظت از منابع گردشگری، حفظ هویت اجتماعی و رفاه و کیفیت زندگی) هم پیوند شده است. نتایج تحقیق نشان داد تحقق موفقیت آمیز توسعه پایدار گردشگری، نیازمند ترکیب چشم انداز، سیاست، برنامه ریزی، مدیریت، کنترل و فرایندهای نظارتی و یادگیری اجتماعی منسجم است که مشارکت فعال جامعه می تواند به کارایی آن تحقق بخشد. رسیدن به این هدف، مستلزم رهبری سیاسی قوی است تا از مشارکت گسترده ذی نفعان و ایجاد وفاق عمومی اطمینان حاصل شود.

Keywords:

الگوی پارادایمیک , توسعه پایدار گردشگری , مقام معظم رهبری , رویکرد داده بنیاد