نقشه راه و مدل مفهومی استنباط چارچوب شناختی- هنجاری آینده اندیشی با بهره گیری از معارف و مفاهیم قرآنی

پیچیدگی و طولانی شدن مدت پژوهش هایی که برای نوآوری های بنیادین در علوم انسانی تعریف می شوند، از اثربخشی آن ها می کاهد. اگر برای این پژوهش ها نقشه راه کلی وجود نداشته باشد، احتمال سردرگمی بالا می رود و به هدررفت زمان و منابع می انجامد. بنابراین، باید مسیر پژوهش از پیش ترسیم شود که برای این منظور از روش نقشه راه در آینده پژوهی کمک گرفته می شود. می توان نقشه راه پژوهش در حوزه علوم انسانی اسلامی را با پنج لایه تعریف کرد که چهار لایه نخست، به ترتیب از پایین به بالا، شامل کارهای پشتیبان، بنیان های فکری یک رشته علمی، جزئیات روش پژوهش و در نهایت، چارچوب فکری اسلامی باشند؛ و بالاترین لایه، لایه خروجی های پژوهش باشد. این الگو در پژوهشی با عنوان تدوین چارچوب شناختی- هنجاری آینده اندیشی بر پایه معارف و مفاهیم قرآنی انجام گرفته، و به نتیجه مطلوب رسیده است. در گام های آغازین پژوهش یادشده، باور به اراده خدا در ساخت آینده یکی از مهم ترین وجوه تمایز میان بنیان های فکری آینده پژوهی رایج و اندیشه های اسلامی تشخیص داده شد و نقطه آغاز مدل مفهومی استنباط چارچوب فکری قرآنی قرار گرفت. این مدل مفهومی نیز سه مرحله استنباط وجه شناختی، استنباط وجه هنجاری و موردپژوهی یافته ها در قالب یک سوره را شامل می شد.

Keywords:

آینده اندیشی , آینده پژوهی , چارچوب شناختی- هنجاری , معارف قرآنی , نقشه راه