سحر ظهیرنژاد - دانشجوی پیشین کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا-همدان
حسین بیات - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا-همدان

جهت شیب، نوع پوشش گیاهی و عمق نمونه­برداری از فاکتورهای موثر بر خصوصیات شیمیایی خاک می­باشند. این عوامل با افزایش یا کاهش مواد آلی، کیفیت خاک را تحت تاثیر قرار می­دهند. با این وجود تاثیر همزمان نوع بوته و جهت شیب بر برخی خصوصیات خاک به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور تعیین تاثیر جهت شیب، نوع بوته گیاه و عمق نمونه­برداری بر ویژگی­های شیمیایی خاک، آزمایشی فاکتوریل در چارچوب طرح کاملا تصادفی با 6 تکرار در ایستگاه تحقیقاتی حوضه آبخیز زوجی گنبد اجرا شد. نمونه برداری خاک در مرداد ماه سال 1395 انجام شد و خصوصیات شیمیایی اندازه گیری گردید. پ-هاش خاک در شیب­های جنوبی بیشتر از شیب­های شمالی بود. پ-هاش خاک زیر پوشش گون به طور چشم­گیری کمتر از پ-هاش خاک زیر پوشش بوته علف پشمکی بود. در جهت شیب شمالی، CEC در تیمار گون زرد نسبت به گونه علف پشمکی و موقعیت بین بوته بیشتر بود.در حالیکه در جهت شیب جنوبی، CEC در موقعیت بین بوته به طور معنی داری نسبت به گیاه علف پشمکی و گون زرد کمتر بود. در تمامی موقعیت­های بوته و بین بوته مقدار CEC و ماده آلی در جهت شیب جنوبی به طور معنی­داری نسبت به جهت شیب شمالی کمتر بود. در جهت شیب شمالی و جنوبی در خاک عمق اول و دوم، در خاک زیر بوته گون زرد افزایش معنی­دار ماده آلی و کربنات کلسیم خاک نسبت به بوته علف پشمکی و موقعیت بین بوته مشاهده شد. همچنین در عمق اول شیب شمالی، در زیر بوته علف پشمکی، افزایش معنی­دار ماده آلی و کربنات کلسیم نسبت به موقعیت بین بوته ثبت شد. تاثیرپذیری کل ویژگی­های مورد بررسی از عوامل جهت شیب و نوع پوشش گیاهی بیشتر از عمق نمونه­برداری بود. 

ظرفیت تبادل کاتیونی, ماده آلی, اسیدیته خاک, هدایت الکتریکی خاک, نوع پوشش گیاهی