شهرزاد کرمی - دانشجوی دکتری بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
جعفر یثربی - استادیار بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
صدیقه صفرزاده شیرازی - استادیار بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
عبدالمجید رونقی - استاد بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

امروزه، کاربرد مجدد پسمانده­های آلی تولید شده به وسیله کارخانه های مواد غذایی و دارویی، در بخش کشاورزی و به عنوان کود آلی مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر به منظور مقایسه اثر افزودن پسمانده­های آلی چهار کارخانه در استان های فارس و خوزستان و بیوچار این پسمانده­ها بر برخی ویژگی های شیمیایی یک خاک آهکی انجام شد. آزمایشی به مدت دو ماه و به صورت طرح کاملا تصادفی در قالب آزمون فاکتوریل 4×9 شامل 9 نوع پسمانده آلی (فیلترکیک، باگاس نیشکر، بیوچار باگاس نیشکر، چغندرقند، بیوچار چغندرقند، ریشه شیرین بیان، بیوچار ریشه شیرین بیان، کنجاله سویا، بیوچار کنجاله سویا) در چهار سطح صفر (شاهد)، یک، دو و سه درصد وزنی و با سه تکرار طراحی و اجرا شد. نتایج نشان داد که برهمکنش اثر نوع و سطح پسمانده­های آلی بر فسفر قابل دسترس، غلظت آهن، مس و منگنز قابل عصاره گیری باDTPA و قابلیت هدایت الکتریکی خاک معنی دار بود. خاک تیمار شده با کنجاله سویا بیشترین مقدار نیتروژن کل و مس را دارا بود. فیلترکیک منبع مناسبی برای تامین فسفر، روی و آهن و تفاله چغندرقند، منبع مناسبی جهت تامین منگنز در خاک بودند. تفاوت معنی داری بین مقدار عناصر قابل دسترس در خاک های تیمار شده با پسمانده­های خام با بیوچار آن ها مشاهده نشد. اگرچه افزایش سطح کاربرد این پسمانده­ها به میزان دو تا سه درصد وزنی سبب افزایش قابلیت دسترسی عناصر مذکور گردید اما کاربرد سطوح بالاتر این پسمانده­ها، با افزایش 33 تا 166 درصدی قابلیت هدایت الکتریکی خاک همراه بود؛ لذا استفاده وسیع از این پسمانده­ها باید با احتیاط بیشتری صورت پذیرد.

باگاس, چغندرقند, ریشه شیرین بیان, فیلترکیک, کنجاله سویا