زهره میرکازهی ریگی - مربی مامایی، گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر، ایران
فیروزه شیخی - مربی مامایی، گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر، ایران
فریده خاوری - کارشناس ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، ایران
واحد بخش بلوچ - دانشجوی کارشناسی ارشد اپیدیمیولوژی، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات ارتقاء سلامت، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

افسردگی پس از زایمان اختلال شایعی است که 10-15 درصد مادران را تحت تاثیر قرار می دهد. پیامدهای افسردگی پس از زایمان عبارتند از عدم پاسخگویی به نیازهای اولیه نوزاد، مشکلات زناشویی، خودکشی و آسیب به نوزاد. با توجه به عوارض افسردگی پس از زایمان محققان آموزش های دوران بارداری را بر پیشگیری از افسردگی پس از زایمان در افراد در معرض خطر موثر می دانند. لذا یکی از روش های آموزش، شیوه های شناختی- رفتاری می باشد. درمان شناختی- رفتاری نوعی روان درمانی است که به بیماران کمک می کند تا افکار و احساساتی که رفتارها را تحت تاثیر قرار می دهند را درک کنند. درمان شناختی- رفتاری معمولا برای درمان طیف گسترده ای از اختلالات از جمله فوبیا، اعتیاد، افسردگی و اضطراب استفاده می شوند. یافته ها: یافته های حاکی از مطالعات بررسی شده اثر درمان شناختی- رفتاری در کاهش علایم و نشانه های افسردگی و ارتقاء سطح رضایتمندی و تداوم زندگی زناشویی در دوره پس از زایمان است. اثربخشی این نوع درمان با تاکید بر برنامه ویزیت در منزل و همراه با مدیریت استرس در بهبود شاخص های افسردگی مورد تایید قرار گرفت. نتایج برخی پژوهش ها حاکی از تاثیر اندک یا اثربخشی متوسط درمان شناختی- رفتاری بودند. در توضیح آن می توان به نحوه ارائه برنامه آموزشی توجه داشت که در آن مطالعه درمان شناختی- رفتاری را همراه با دارو درمانی دریافت کرده اند. همچنین در مطالعات دیگر مداخله شناختی- رفتاری به صورت فردی در کاهش میزان افسردگی حتی در یکسال بعد و افزایش رضایت زناشویی بوده است. درمان اختلال زناشویی می تواند نشانه های افسردگی را کاهش دهد. همچنین با کاهش و تاثیر بر افسردگی حین بارداری باعث پیشگیری از افسردگی پس از زایمان می شود. براساس یافته های بدست آمده روش های شناختی- درمانی جهت کاهش علایم و بهبود نسبی افسردگی پس از زایمان موثر بود. لذا پیشنهاد می شود در مراقبت های دوران بارداری آموزش های شناختی- رفتاری گنجانده شوند.

افسردگی بعد از زایمان، شیوه شناختی درمانی، بارداری و زایمان