بهزاد مرادیان مرادحاصلی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان
محسن آذرافروز - عضو هیئت علمی و رئیس دانشگاه علمی کاربردی شهید صیاد، اصفهان
محسن طالبی صیاد - عضو هیئت علمی دانشگاه افسری آجا و مدرس ارشد جنگ های نوپدید، تهران

موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون جنگ ها، انقلاب ها، تحولات نظام بین المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه های قدرت همواره در حال تغییر و تحول می باشد و ژئوپلیتیک یک نوعجغرافیایی سیاسی کاربردی قلمداد شده که به لحاظ کارکردی ماهیت های متفاوتی در طول یک قرن اخیر داشته است، به طوری که گاه در خدمت صلح و گاه در خدمت جنگ بوده است و گاهی نیز منطقه بندی جهانی را به دنبال داشته است و باعث تقسیم بندی جهان بر اساس مناطق جغرافیایی شده و به دنبال آن سازماندهی سیاسی فضا را در سطح محلی، ملی و منطقه ای فراهم آورده است و دربرگیرنده مفاهیمی همچون قدرت، امنیت، سیاست، حکومت، مرز، سرزمین و کشور گردیده است. از طرفی ایران و عراق دو کشوری هستند که در همسایگی یکدیگر قرار گرفته و به واسطه موقعیت ژئوپلیتیکی خود از موقعیت ویژه ای برخوردارند، که همین موقعیت خاص در طول تاریخ موجب ایجاد تنش هایی در روابط دو کشور شده است. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای به دنبال تاثیر سیاست ژئوپلیتیکی منطقه ای و جهانی در روند دفاع مقدس و بررسی روند تغییر و تحولات موقعیت ژئوپلیتیک ایران در دوره های قبل و بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی بوده است. استدلال منتج از مقاله حاضر، این است که تحولات ژئوپلیتیک ایران در روند دفاع مقدس، بسیار سریع و در دهه های اخیر بیشتر متاثر از روند تغییر و تحولات درونی جامعه ایران و پتانسیل های قدرت زایی درونی بوده است و عوامل خارجی، بین المللی و منطقه ای نیز نقش ثانویه را در این روند داشته اند.

ژئوپلیتیک، سیاست، امنیت ملی، دفاع مقدس و جنگ تحمیلی