محمد آشوری - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
محمدرضا رحمت - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی

اصل شخصی شدن تحقیقات مقدماتی و استفاده از ابزارهای آن در بحث کرامت مدار کردن آیین دادرسی کیفری، اهمیت ویژه ای دارد. این موضوع در امر اجرای مجازات با عنوان عدم تحمل کیفر نیز به چشم می خورد. طبق ماده 502 آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در صورتی که برابر نظر پزشکی قانونی، محکوم علیه قادر به تحمل حبس نبوده یا ادامه مجازات حبس برای وی خطر جسمی و فیزیکی داشته باشد، با رعایت شرایط قانونی از ادامه حبس جلوگیری خواهد شد. بحث عدم تحمل کیفر در خصوص مجازات شرعی شلاق حدی نیز در قانون مجازات اسلامی وجود دارد.       از سوی دیگر، بازداشت موقت به عنوان شدیدترین قرار تامین کیفری در مواردی بر اساس مواد 237 و 238 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، ضروری بوده و اقدام به آن برای بازپرس تکلیف می باشد. در بسیاری از موارد نیز دیگر قرارهای کیفری به دلایلی از قبیل عجز از معرفی کفیل یا تودیع وثیقه، نتیجه ای مشابه بازداشت موقت را به دنبال دارند. سوالی که در اینجا به ذهن می رسد این است که در این موارد وضعیت متهمان بیمار چگونه خواهد بود آیا اصول کرامت مدارانه آیین دادرسی با تکلیف بازپرس به صدور قرار بازداشت، قابل جمع است آیا می توان به یک آیین دادرسی افتراقی معتقد بود       نگارنده، معتقد به استفاده از یک نوع آیین دادرسی افتراقی مبتنی بر آموزه های جرم شناسی و کرامت انسانی در بحث بازداشت موقت است.  

واژگان کلیدی: آیین دادرسی کیفری, افتراقی, بازداشت موقت, حقوق بیمار, تحمل کیفر