امیرهوشنگ جلالی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
زهرا عباسی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

استفاده کارآمد از منابع آب و خاک از اهداف زیر بنایی در بخش کشاورزی است. این تحقیق به منظور بررسی امکان کشت انتظاری دو رقم نخود با آبیاری تکمیلی در سال زراعی 1396- 1395­ در شرایط زارعین منطقه فریدون شهر استان اصفهان انجام شد. مقایسه عملکرد، کارایی مصرف آب و عوامل موثر بر برخی ویژگی های کیفی خاک از مواردی بودند که مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمدهعملکرد دانه رقم آزاد 8/1 برابر توده­ی محلی نخود بود. در کشت انتظاری، کارایی مصرف آب برای رقم آزاد و توده محلی به ترتیب 1/1 و 61/0 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب بود. کارایی مصرف آب بر اساس ( آبیاری + بارش موثر) برای رقم آزاد و توده محلی به ترتیب 24/0 و 13/0 کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب بود. بر پایه ی روش امتیاز دهی در تناوب ها، امتیاز مربوط به پوشش سطح زمین، فشردگی خاک و ساختمان خاک در کشت پاییزه نخود در تناوب با غلات به ترتیب برابر 2-، 1- و 5/1 بود که نسبت به اعداد مشابه برای کشت بهاره نخود (به ترتیب 3-، 5/1- و 1) اعداد مثبت تری بوده و برتری تناوب های با حضور نخود پاییزه را در این موارد خاطر نشان می سازد. با توجه به مزایای ذکر شده، امکان کشت پاییزه نخود با استفاده از ارقام اصلاح شده مثل رقم آزاد در منطقه مطالعه وجود داشته و می تواند موجب بهبود کارایی استفاده از منابع آب (بارش موثر و آبیاری تکمیلی)، کاهش تخریب خاک و ارتقاء ویژگی های کیفی خاک شود.

کارایی مصرف آب, تناوب, نیام, کشت پاییزه, باران موثر