مختار صالحی طبس - گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
مصطفی یعقوب زاده - دانشگاه بیرجند-گروه علوم و مهندسی آب-عضو هیات علمی
سید رضا هاشمی - عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
حامد منصوری - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان

رطوبتخاکسطحی، متغیریمهمدرچرخهآبیطبیعتاستکهنقشمهمی در تعادلجهانیآبوانرژیبه واسطهتاثیربرفرآیندهای هیدرولوژیک،اکولوژیکوهواشناسیدارد. رطوبت خاک یک پارامتر تعیین کننده در بسیاری از فرآیند های پیچیده زیست محیطی است و نقش تعیین کننده ای در وقوع خشکسالی کشاورزی دارد. در این تحقیق، با استفاده از داده های برآورد شده رطوبت خاک توسط مدل SWAPو داده های گزارش پنجم تغییراقلیم، خشکسالی کشاورزی به کمک شاخص کمبود رطوبت خاک برای دوره پایه (2011-1992) و دوره آتی (2039-2020) تعیین شد. داده های اقلیمی به­کمک شش مدل GCMو دو سناریوی انتشار RCP4.5و RCP8.5برآورد گردید و به­کمک مدل LARS-WGریزمقیاس شد و وارد مدل SWAPگردید. در آخر، با استفاده از داده های رطوبت عمق 30 سانتی متری خاک مزرعه فاروب نیشابور، خشکسالی کشاورزی به کمک شاخص SMDIمورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تغییرات پارامترهای اقلیمی نشان داد که دمای مینیمم، ماکزیمم و بارش در دوره آتی نسبت به دوره پایه افزایش می یابد و سناریوی RCP8.5نسبت به سناریوی RCP4.5، دمای بیشتر و بارش کمتری را برآورد می کند. نتایج مقادیر SMDI برآورد شده برای دوره آتی نیز مشخص کرد که سناریویRCP4.5  نسبت به سناریوی RCP8.5 دارای مقادیر متوسط SMDIبیشتری می­باشد. همچنین هر دو سناریو، رطوبت نرمال را برای دوره آتی نشان می دهند و میزان SMDIپیش بینی شده برای دوره آتی نسبت به دوره پایه بیشتر است.

رطوبت خاک سطحی, مدلSWAP, سناریوی انتشار RCP8.5 و RCP4.5, پارامترهای اقلیمی, دشت نیشابور