مرتضی خوش سیمای چنار - آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حمیده نوری - دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر برخی ویژگی­های شیمیایی و توزیع نمک در نیمرخ خاک تحت کشت سه رقم ذرت در شرایط استفاده از سیستم آبیاری قطره­ای (نوارهای تیپ)، پژوهشی در سال 1396 در مزرعه پژوهشی گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران، واقع در کرج به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه هیبرید ذرت، سینگل­کراس­های 260، 400 و 704 (V1، V2 و V3) و سه سطح شوری آب آبیاری 7/0، 3 و 5 dS/m (S1، S2 و S3) بودند.ECe ، pHو کاتیون­هایسدیم، پتاسیم و کلسیم + منیزیمبرای تعیین نیمرخ شوری در خاک، در طول دوره رشد گیاه و در لایه­های 20-0، 40-20 و 60-40 سانتی­متری خاک و به فواصل 10 و 20 سانتی­متری از خطوط آبیاری اندازه­گیری شدند.نتایج شوری عصاره اشباع خاک (ECe) و مقدار سدیم اندازه­گیری شده در دو لایه 20-0 و 40-20 سانتی­متری، نشان داد که شوری و سدیم خاک تحت تاثیر سطوح مختلف شوری آب آبیاری و عمق خاک اختلاف معنی­داری داشتند. میزان شوری و سدیم خاک رابطه مستقیم با شوری آب آبیاری و طول دوره رشد ارقام ذرت و رابطه عکس با عمق خاک داشت. به طوریکه بالاترین میزان شوری (4/13 dS/m) و سدیم خاک (6/95 meq/L) در لایه 20-0 سانتی­متری تیمار V3S3 و کمترین میزان آن (4/2 dS/m و 5 meq/L) در لایه 40-20 سانتی­متری تیمار V2S1 مشاهده شد.همچنین با توجه به وضعیت ارقام ذرت بدون توجه به تیمار شوری مشاهده شد که بین سه هیبرید اختلاف معنی­دار وجود نداشت و پتانسیل جذب نمک در هر سه رقم یکسان بود.در آبیاری­های با آب شور (دو سطح شوری آب آبیاری 3 و 5 dS/m)، جبهه رطوبتی کمتر به سمت خارج از خط آبیاری حرکت کرده و اغلب تجمع نمک در فاصله 10 سانتی­متری از خط آبیاری و سطح خاک به دلیل مصرف گیاه و تبخیر-تعرق مشاهده شد. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، در شرایط استفاده از آب شور برای آبیاری محصولات کشاورزی با استفاده از سیستم آبیاری قطره­ای، در آخر فصل رشد یا زمستان نیاز به یک آبشویی است تا نمک­های جمع­شده در لایه سطحی خاک را از ریشه گاه خارج ساخت.

آبشویی, توزیع نمک در خاک, رابطه آب و خاک و گیاه, شوری آب آبیاری