مجید رئوف - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

اگر چه تغییر اقلیم در بیشتر مناطق دنیا باعث تغییر در مقدار آب مصرفی گیاهان شده است، اما هنوز هم برای برنامه­ریزی آبیاری و تعیین و تخصیص حجم آب آبیاری، داده­های مختلف سازمان فائو مورد استفاده قرار می­گیرد. هدف از این تحقیق ارزیابی دقت داده­های جهانی فائو برای تعیین ضریب گیاهی چغندرقند در دشت اردبیل بود. پارامترهای معادله بیلان آب شامل بارش و آب آبیاری، آب زهکشی شده، آب ذخیره شده در خاک و تبخیر تعرق گیاه چغندرقند با استفاده از سه دستگاه لایسیمتر  حجمی تعیین شد. پس از آماده­سازی لایسیمترها، در اردیبهشت 1396، گیاه چغندرقند در خاک لایسیمترها و اطراف آن­ها کشت و آبیاری گردید. رطوبت حجمی خاک قبل از هر آبیاری و آب زهکشی شده از لایسیمترها بعد از هر آبیاری، اندازه­گیری شد. در نهایت با استفاده از داده­های اندازه­گیری شده، معادله بیلان برای بازه­های زمانی مختلف کامل شده و میزان تبخیر تعرق گیاه و ضریب گیاهی برای مراحل مختلف چهارگانه رشد تعیین گردید. مقایسه میانگین­ها با استفاده از آزمون آماری t استیودنت و در دو سطح احتمال یک و پنج درصد انجام شد. نتایج نشان داد تبخیر تعرق گیاه چغندرقند در کل دوره رشد برابر 1013 میلیمتر بود. متوسط ضریب گیاهی برای دوره­های اول، دوم، سوم، چهارم و کل دوره رشد به ترتیب 33/0، 9/0، 16/1، 88/0 و 9/0به دست آمد. در تمام مراحل رشد، متوسط مقادیر اندازه­گیری شده نسبت به مقادیر ارائه شده توسط فائو، در دو سطح احتمال یک و پنج درصد دارای اختلاف معنی­دار نبود. اعداد به دست آمده در مقایسه با اعداد منتشر شده در نشریه فائو 56 برای مناطق سردسیر انطباق خوبی را نشان می­دهد، بنابراین می­توان برای برنامه­ریزی آبیاری در منطقه مورد مطالعه از داده­های جهانی منتشر شده توسط فائو استفاده کرد.

بیلان آب, تبخیر تعرق, دوره رشد, فائو 56