رحیم مطلبی فرد - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.

تنش آبی به عنوان مهم ترین تنش غیر زیستی، اثرهای بسیار نامطلوب بر جذب عناصر غذایی، رشد و عملکرد گیاهان دارد. عناصر غذایی از جمله نیتروژن در مقابله با تنش آبی موثر هستند و مصرف مناسب نیتروژن می تواند از کاهش شدید عملکرد در شرایط تنش آبی جلوگیری نماید. پژوهش حاضر برای بررسی تاثیر نیتروژن و آبیاری بر عملکرد و کیفیت سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با دو فاکتور آبیاری در چهار سطح (با فواصل 3-0، 6-3، 9-6 و 12-9 متر از خط اصلی آبیاری) و نیتروژن در 3 سطح (90، 135 و 180 کیلوگرم در هکتار) و در سه تکرار با استفاده از سیستم آبیاری بارانی تک شاخه اجرا شد. برای اندازه گیری کل آب رسیده به هر واحد آزمایشی از قوطی هایی که در وسط آن مستقر شده بود، استفاده شد. آنالیز آماری نتایج با استفاده از روشی که توسط هنکز تشریح شده است انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که مصرف نیتروژن باعث افزایش معنی دار عملکرد، طول ساقه، تعداد برگ، بهره­وری آب و غلظت نیتروژن بخش هوایی سیب زمینی شد. افزایش فاصله از خط آبیاری باعث کاهش عملکرد، طول ساقه، تعداد برگ و بهره­وری آب شد. اثر دوجانبه آبیاری و نیتروژن بر هیچ کدام از ویژگی های اندازه گیری شده معنی دار نبود. مناسبترین تیمار از نظر بهره­وری آب (91/3 کیلوگرم بر مترمکعب آب) مصرف 621 میلی متر آب آبیاری همراه با مصرف 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص بود و قابل توصیه می­باشد. حداکثر عملکرد سیب زمینی (42158 کیلوگرم در هکتار) هم از تیمار کاربرد 180 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و مصرف 811 میلی­متر آب آبیاری به دست آمد.

آبیاری بارانی تک شاخه ای, اثر توام آب و کود, تنش غیر زیستی