مهناز پورجم - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

نظریه انسان کامل در عرفان اسلامی برگرفته از قرآن و سنت است و از آنجا که مظهر اتم حقیقت هستی است همواره مورد توجه بوده است در این مقاله به دیدگاههای حضرت علامه حسنزاده آملی در باب انسان کامل پرداخته شده است. خصوصیات انسان کامل را در ابعاد مختلف انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه با تکیه بر کتاب شریف موردبررسی قرار دادیم. ایشان را به عنوان ولی الله- خلیفه الله- قطب زمان و ... معرفی کردیم و انسان کامل که مظهر تام اسماء حسنای الهی است و کون جامع و ثمره شجره وجود میباشد را بیان نمودیم. سپس غایت خلقت نظام هستی و غایت حرکت ایجادی و وجودی را انسان کامل دانستیم و با بیان مقام کن انسان کامل سریان ماء ولایت را در تمام عالم هستی به اثبات رسانیدیم. هم او که دست تصرف در نظام هستی دارد و تمام هستی از اجزاء وجودی ایشان به شمار می آید ولی ادب مع الله مانع از تصرف ایشان میشود مگر در مواردی که باذنالله تکوینی انجام گردد. در ادامه مقاله، پایداری و ثبات نظام آفرینش را به واسطه بقای انسان و برهانهایی هر چند کوتاه بر علت دوام بدن عنصری . لولاالحجه لساخت الارض و اهلها کامل دانستیم که انسان کامل و اعتدال مزاج ایشان آورده شد و نیز انسان کامل به عنوان لیله القدر و قرآن ناطق معرفی شد. در پایان ضرورت شناخت انسان کامل در نظام هستی به عنوان الگو و سرمشق انسانها بیان گردید. در این مقاله اگرچه تکیه بر نظرات جناب علامه بزرگوار، حسنزاده آملی میباشد اما در برخی موارد که مورد تایید علمای بزرگی چون ملاصدرا، ابن عربی، امام خمینی میباشد، به سخنان ایشان نیز اشاره ای شده است.

انسان کامل . علامه حسنزاده . ولی الله . ولایت